Từng bước tháo gỡ khó khăn của hệ thống phục hồi chức năng

Nâng cao sức khỏe, phát triển xã hội bền vững.

Ngày 18/8, Cục Quản lý Khám, chữa bệnh (Bộ Y tế) tổ chức Hội nghị triển khai Quyết định số 569 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình phát triển hệ thống Phục hồi chức năng giai đoạn 2023-2030, tầm nhìn đến năm 2050.

PGS.TS Lương Ngọc Khuê, Phó Chủ tịch Hội đồng Y khoa Quốc gia chia sẻ, phục hồi chức năng là một trong các lĩnh vực không thể thiếu được của hệ thống y tế hoàn chỉnh.

Phục hồi chức năng là dịch vụ y tế dành cho người khuyết tật và bất kỳ người dân nào có vấn đề sức khỏe, bị khiếm khuyết hoặc chấn thương cấp tính hoặc mạn tính, khiến hoạt động chức năng bị hạn chế.

Đảm bảo người khuyết tật và người có nhu cầu phục hồi chức năng được tiếp cận dịch vụ phục hồi chức năng có chất lượng, toàn diện, liên tục, công bằng để nâng cao sức khỏe và phát triển xã hội bền vững.

Hiện tổ chức mạng lưới phục hồi chức năng củng cố và phát triển từ Trung ương đến địa phương: 2 bệnh viện/trung tâm phục hồi chức năng tuyến trung ương; 38 bệnh viện phục hồi chức năng tuyến tỉnh và 25 bệnh viện phục hồi chức năng thuộc các Bộ ngành.

Trong đó, bệnh viện thuộc Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội chiếm phần lớn; 550 khoa phục hồi chức năng thuộc bệnh viện đa khoa, chuyên khoa tuyến Trung ương, tỉnh, huyện. Có trên 9.000/11.000 xã phân công cán bộ theo dõi công tác phục hồi chức năng; khoảng 25% số xã cung cấp dịch vụ phục hồi chức năng tại xã và phục hồi chức năng dựa vào cộng đồng.

Năng lực chuyên môn kỹ thuật ngày càng phát triển và nâng cao. Dịch vụ phục hồi chức năng được cung cấp ở tất cả các tuyến chăm sóc sức khỏe. Hiện tại Bộ Y tế và Sở Y tế đã cấp chứng chỉ hành nghề phục hồi chức năng cho 2.431 cá nhân. Trong số đó, có 1.721 kỹ thuật viên. Số liệu từ hệ thống đào tạo chính quy cho thấy có khoảng 7.200 người được đào tạo về phục hồi chức năng.

Tuy nhiên, ngành phục hồi cũng gặp nhiều khó khăn, cơ sở vật chất đa số còn chật hẹp, thiếu các trang thiết bị hiện đại, nhiều cơ sở phục hồi chức năng chưa tiếp cận với người khuyết tật: chưa có lối đi cho người đi xe lăn, chưa có phiên dịch ngôn ngữ ký hiệu; nhân lực phục hồi chức năng còn thấp so với thế giới 0,25 cán bộ phục hồi chức năng/10.000 dân, trong khi Tổ chức y tế khuyến cáo là 0,5-1 cán bộ phục hồi chức năng/10.000 dân.

Hiện nay, tại đã có 10 địa phương sáp nhập bệnh viện phục hồi chức năng vào bệnh viện y học cổ truyền làm giảm số lượng Bệnh viện phục hồi chức năng.

Thiếu sự phối hợp, liên kết trong hoạt động chuyên môn; thiếu sự kiểm soát chất lượng của các cơ quan quản lý Nhà nước về y tế trên địa bàn đối với cơ sở phục hồi chức năng thuộc các Bộ, ngành khác quản lý;

Các kỹ thuật can thiệp bằng dụng cụ phục hồi chức năng chưa được bảo hiểm y tế hỗ trợ, là gánh nặng với người khuyết tật và gia đình;

Kinh phí thực hiện phục hồi chức năng cho người khuyết tật của các địa phương hầu như chưa bố trí hoặc nếu có thì rất ít địa phương bố trí kinh phí, nhất là công tác phục hồi chức năng dựa vào cộng đồng….

Xây dựng kế hoạch thực hiện chương trình phù hợp

Để từng bước tháo gỡ những khó khăn của hệ thống phục hồi chức năng, ngày 1/11/2019 Ban Bí thư Trung ương Đảng khóa XII đã ban hành Chỉ thị số 39 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác người khuyết tật;

Quyết định số 753 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Kế hoạch thực hiện Chỉ thị số 39 của Ban Bí thư là cơ sở quan trọng để Bộ Y tế triển khai xây dựng và trình Thủ tướng Chính phủ ký ban hành Quyết định số 569 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình phát triển hệ thống Phục hồi chức năng giai đoạn 2023-2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Để triển khai hiệu quả Quyết định số 569 của Thủ tướng Chính phủ, GS.TS Trần Văn Thuấn - Thứ trưởng Bộ Y tế đề nghị Các Bộ, Ban, ngành, địa phương, các cơ quan Trung ương và địa phương, các tổ chức có liên quan: 

Chỉ đạo triển khai Quyết định số 569 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt chương trình phát triển hệ thống Phục hồi chức năng giai đoạn 2023-2030, tầm nhìn đến năm 2050 trong phạm vi, chức năng, nhiệm vụ. Đối với địa phương, đề nghị đưa các mục tiêu, chỉ tiêu thực hiện chương trình vào chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Nghiên cứu, bám sát quan điểm, mục tiêu, chỉ tiêu, nội dung nhiệm vụ, giải pháp và tổ chức thực hiện, nhiệm vụ cụ thể của các Bộ ngành địa phương, cơ quan đơn vị mình để xây dựng Kế hoạch thực hiện chương trình phù hợp (Bộ Y tế đã có công văn 4560 hướng dẫn các địa phương xây dựng kế hoạch).

Bố trí đủ nguồn lực, cơ sở vật chất, thực hiện lồng ghép chương trình này với các chương trình, nhiệm vụ, đề án, dự án khác để triển khai thực hiện tại địa phương.

Chỉ đạo Ủy ban nhân dân các cấp xây dựng và tổ chức thực hiện chương trình phục hồi chức năng dựa vào cộng đồng; tạo điều kiện để cơ quan, tổ chức và cá nhân tổ chức hoặc tham gia thực hiện hoạt động phục hồi chức năng dựa vào cộng đồng.

Tổ chức, theo dõi, kiểm tra, giám sát thực hiện chương trình. Định kỳ hàng năm, gửi báo cáo theo hướng dẫn về tình hình, kết quả thực hiện Chương trình về Bộ Y tế để tổng hợp, báo cáo Thủ tướng Chính phủ.