Trọn sự nghiệp cho ngân hàng BIDV, ông Trần Bắc Hà được và mất gì?

Trọn sự nghiệp ở BIDV

Trên thị trường tài chính Việt Nam không có nhiều lãnh đạo ngân hàng có vai vế và quyền lực như ông Trần Bắc Hà. Cả sự nghiệp của ông Hà gần như gắn trọn với BIDV.

Ông Trần Bắc Hà (SN 1956) bắt đầu làm việc tại BIDV chi nhánh Bình Định vào năm 1981 – khi đó mới 25 tuổi. Ông gắn bó với nhà băng này đến ngày 1/9/2016 – khi nhận quyết định nghỉ hưu theo chế độ ở tuổi 60.

35 năm – ông Trần Bắc Hà đã trải qua hàng loạt chức vụ tại BIDV, từ nhân viên chi nhánh, lên Phó Giám đốc, Giám đốc chi nhánh BIDV Bình Định, sau đó lên Phó Tổng Giám đốc, Tổng Giám đốc và ngồi ghế Chủ tịch HĐQT trong vòng 8 năm 8 tháng trước khi về nghỉ hưu.

Ông cũng là người có thời gian lèo lái con thuyền BIDV ở vào giai đoạn biến động nhất của ngành ngân hàng, từng nhiều lần gắn với tin đồn bị bắt.

Ngoài ra, ông Hà còn được biết đến trong vai trò là Chủ tịch Hiệp hội Các nhà đầu tư Việt Nam sang Campuchia (AVIC), sang Lào (AVIL) và sang Myanmar (AVIM).

Giai đoạn những năm 2008 - 2015 ông Trần Bắc Hà nổi như cồn, thậm chí còn được nhiều người trong giới tài chính ngân hàng gọi bằng cái tên "ông trùm tài chính", là người "thét ra lửa". Bởi lẽ, BIDV thời kỳ đó là ngân hàng lớn nhất, luôn đi đầu của thị trường trong mọi hoạt động, từ lãi suất, giao dịch liên ngân hàng, xử lý nợ xấu cho đến các hoạt động M&A hay hợp tác, đầu tư. 

Trong 10 năm ông Hà làm “thuyền trưởng”, tổng tài sản BIDV tăng gấp 4 lần lên 930.000 tỷ đồng, lợi nhuận tăng từ dưới 2.400 tỷ đồng lên gần 8.000 tỷ đồng. BIDV trở thành “chủ nợ” của rất nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp nhà nước trong hoạt động huy động vốn.

Tuy nhiên, song song với lợi nhuận thì nợ xấu của BIDV cũng tăng vọt từ gần 6.000 tỷ đồng năm 2008 lên hơn 13.000 tỷ đồng vào giữa 2016.

Năm 2014, BIDV “lên sàn”, cổ phiếu BID nhanh chóng trở thành một trong những mã có vốn hóa lớn nhất thị trường, tác động mạnh đến các chỉ số.

Còn nhớ, tháng 8/2017, tin đồn ông Hà bị bắt đã nhấn chìm thị trường chứng khoán, đặc biệt là nhóm cổ phiếu ngân hàng. Chỉ trong ngày 9/8, vốn hóa thị trường đã bốc hơi 1,8 tỷ USD.

Trước đó, năm 2013 tin đồn thất thiệt tương tự liên quan đến ông Hà cũng đã “thổi bay” khoảng 1,6 tỷ USD trên thị trường chứng khoán.

Xét trong giới doanh nhân Việt, cụ thể là giới ngân hàng, hiếm có doanh nhân nào có sức ảnh hưởng như ông Trần Bắc Hà và cũng không nhiều doanh nhân hơn 1 lần khiến thị trường chao đảo vì dính tin đồn bắt bớ như ông.

“Sinh nghề tử nghiệp”

Nói về ông Trần Bắc Hà thì thấy công cũng nhiều mà tội cũng lắm. Vụ xét xử Phạm Công Danh cùng đồng phạm tại Ngân hàng Xây dựng (VNBC) là một trong những đại án chấn động dư luận giai đoạn này. Trong đó, sự liên quan và trách nhiệm của ông Trần Bắc Hà khiến nhiều người quan tâm.

Nguyên Chủ tịch ngân hàng BIDV chính là người đã ký 12 quyết định phê duyệt chủ trương cho vay mua vật liệu xây dựng cho 12 công ty do Phạm Công Danh đề xuất.

CQĐT xác định, việc ông Danh sử dụng tiền của VNCB đảm bảo cho các công ty vay tiền gây thất thoát cho VNCB hơn 2.550 tỷ đồng.

Liên quan đến việc này, CQĐT xác định ông Trần Bắc Hà đồng ý chủ trương cho 12 công ty vay vốn theo giới thiệu của VNCB, chứ không cho Phạm Công Danh vay, và không biết các công ty này do Danh thành lập. BIDV đã thu đủ gốc, lãi các khoản vay.

Tại phiên tòa xét xử Phạm Công Danh giai đoạn 2 hồi tháng 1 và tháng 7/2018, ông Trần Bắc Hà là đối tượng liên tục bị Viện kiểm sát, Hội đồng xét xử yêu cầu triệu tập tuy nhiên ông này vắng mặt. Chủ tọa cho biết ông Trần Bắc Hà cho biết sức khỏe yếu, bị bệnh ung thư nên không thể tham dự phiên tòa với tư cách người làm chứng và có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan.

Hồi tháng 7/2018, nhiều nguồn tin cho biết ông Trần Bắc Hà bị bệnh ung thư gan rất nặng. Khi đó ông được nhân viên y tế của bệnh viện chăm sóc ở chế độ đặc biệt, bản thân ông gần như không đi lại được. Trước đó, trong đợt điều trị bệnh ung thư gan đầu tiên ở Singapore, một phần gan của ông Hà đã được các bác sĩ phẫu thuật cắt bỏ.

Theo kết quả điều tra, ông Hà chỉ bị CQĐT kiến nghị kiểm điểm và xử lý hành chính. Mặc dù vậy, theo Uỷ ban Kiểm tra Trung ương Đảng, ông Trần Bắc Hà đã vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ, quy chế làm việc, có biểu hiện áp đặt, thiếu dân chủ trong chỉ đạo, điều hành; vi phạm nghị quyết của Ban Thường vụ đảng ủy về nghĩa vụ, trách nhiệm của người giữ chức vụ trong hệ thống BIDV.

Với vai trò nguyên Bí thư Đảng uỷ, nguyên Chủ tịch HĐQT BIDV, ông Trần Bắc Hà bị kỷ luật bằng hình thức khai trừ khỏi Đảng.

Một ngày cuối tháng 11/2018, ông Trần Bắc Hà bị khởi tố, bắt tạm giam về tội "Vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng” xảy ra tại Ngân hàng BIDV

Khối tài sản lớn trong tay vợ con

Trước khi ông Trần Bắc Hà bị bắt, cuối năm 2017 - đầu năm 2018, vợ con ông Trần Bắc Hà rút vốn đầu tư tại nhiều dự án, từ đó để lộ khối tài sản lớn của gia đình cựu Chủ tịch BIDV.

Theo đó, bà Ngô Kim Lan, vợ ông Trần Bắc Hà, là Tổng giám đốc của Công ty CP Du lịch Hoàng Anh Đất Xanh Quy Nhơn. Đây chính là đơn vị chủ sở hữu Resort Hoàng Gia Quy Nhơn 4 sao, tọa lạc trên khu đất nằm dọc theo bờ biển trung tâm TP Quy Nhơn, được xem là khu “đất vàng” của thành phố biển.

Tuy nhiên, đầu tháng 1/2018, Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Bình Định xác nhận, đơn vị này đã được đổi tên người đại diện theo pháp luật.

Chưa dừng ở đó, gia đình ông Trần Bắc Hà còn được cho là sở hữu nhiều doanh nghiệp lớn và đang triển khai nhiều dự án “khủng” tại các vị trí đắc địa giữa trung tâm TP Quy Nhơn (Bình Định).

Cụ thể, bà Trần Lan Phương, con gái ông Trần Bắc Hà là người đại diện pháp luật, Giám đốc Công ty TNHH Xuất nhập khẩu Thiên Hưng (được thành lập năm 2014 với số vốn điều lệ 300 tỷ đồng).

Con trai ông Trần Bắc Hà là ông Trần Duy Tùng là người sáng lập và làm Chủ tịch HĐQT Công ty CP Tập đoàn An Phú (được thành lập năm 2009 với số vốn điều lệ 200 tỷ đồng).

Năm 2017, liên danh 2 doanh nghiệp nói trên đã được chấp thuận thực hiện dự án Khu phức hợp Khách sạn, Thương mại và Căn hộ cao cấp Thiên Hưng với tổng vốn đầu tư hơn 2.900 tỷ đồng.Theo kế hoạch, Dự án được thực hiện tại khu đất K200 thuộc Khu đô thị, thương mại, dịch vụ phía Tây đường An Dương Vương (TP Quy Nhơn) với diện tích đất khoảng 10.840m2.

Mục tiêu của dự án là xây dựng khu tổ hợp thương mại dịch vụ, căn hộ cao cấp và khách sạn với quy mô gồm 2 tòa tháp cao 39 tầng, tổng số phòng là 576. Trong đó, có 274 căn hộ cao cấp để bán hoặc cho thuê, 302 phòng khách sạn tiêu chuẩn 5 sao, trung tâm thương mại, dịch vụ, vui chơi giải trí, spa...

Tuy nhiên, được giao đất nhiều năm nhưng dự án gần như “giậm chân tại chỗ”, toàn bộ khu đất chỉ là cỏ dại và vài cột bê tông trơ trọi. Do đó, mới đây UBND tỉnh Bình Định đã quyết định đấu giá khu đất để doanh nghiệp triển khai dự án mới.

Về phần ông Trần Duy Tùng, đầu tháng 10 năm ngoái, ông này đã rút khỏi HĐQT Công ty CP Cảng Quy Nhơn, một đơn vị đang xảy ra lùm xùm vì những khuất tất trong quá trình cổ phần hóa diễn ra 5 năm trước.

Sau đó, ngày 29/3/2019, con trai ông Trần Bắc Hà bị khởi tố về hành vi lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản liên quan đến việc mất vốn xảy ra tại dự án chăn nuôi bò giống và bò thịt tại Hà Tĩnh, do công ty CP chăn nuôi Bình Hà làm chủ đầu tư.

Đình Văn