Thu hồi "tối hậu thư" dừng thu phí 4 dự án BOT vì chậm thu phí không dừng

Báo điện tử VnExpress đưa tin, sáng 8/7, tại cuộc họp về thu phí không dừng, Thứ trưởng Giao thông Vận tải Lê Đình Thọ đã yêu cầu lãnh đạo Tổng cục Đường bộ rút lại thông báo tạm dừng thu phí tại 4 dự án BOT.

4 dự án BOT bị tạm dừng thu phí gồm 3 trạm trên Quốc lộ 1: Trạm thu phí Km2079+535 Quốc lộ 1 thuộc Dự án mở rộng Quốc lộ 1 đoạn Cần Thơ-Phụng Hiệp (Công ty TNHH BOT Cần Thơ-Phụng Hiệp); Bắc Hải Vân thuộc Dự án hầm đường bộ Phú Gia-Phước Tượng (Công ty cổ phần Phước Tượng Phú Gia BOT); Cam Thịnh - Km1517+647, Quốc lộ 1 thuộc Dự án mở rộng Quốc lộ 1 đoạn Km1488-Km1525 qua tỉnh Khánh Hòa (Công ty TNHH Đầu tư 194 BOT Quốc lộ 1-Cam Ranh); 2 trạm thu phí tại Km1610+800 và Km1667+470 thuộc Dự án mở rộng Quốc lộ 14 đoạn TP. Pleiku đến Cầu 110 (Công ty cổ phần BOT&BT Đức Long Gia Lai).

Tuy nhiên, đại diện doanh nghiệp BOT đều cho biết họ đã ký phụ lục hợp đồng thu phí không dừng từ 1-2 năm trước và đang thu phí ổn định.

Đại diện BOT Đức Long - Gia Lai cho hay, trạm thu phí trên quốc lộ 14 của đơn vị này đã có 4 làn không dừng, nên việc Tổng cục Đường bộ ra văn bản như vậy khiến nhà đầu tư rất ngạc nhiên.

"Mấy ngày qua, nhiều doanh nghiệp vận tải gọi điện hỏi chúng tôi tại sao phải dừng thu phí và có thể gây làn sóng rút tiền đã mua vé tháng, gây xáo trộn, bất ổn cho trạm thu phí. Chúng tôi yêu cầu Tổng cục Đường bộ đính chính văn bản", đại diện BOT Đức Long - Gia Lai nói. 

Ngoài ra, mới đây, Bộ Giao thông Vận tải điều chỉnh tỷ lệ doanh thu trích lại cho nhà cung cấp dịch vụ ETC nên một số doanh nghiệp cần ký thêm phần điều chỉnh này, chứ không phải các đơn vị đó không muốn ký phụ lục hợp đồng - lý do mà Tổng cục Đừng bộ đưa ra để thông báo dự kiến cấm bán vé cho phương tiện qua trạm. 

Khẳng định đồng tình với chủ trương thu phí không dừng của Chính phủ, song đại diện nhiều doanh nghiệp cho rằng tỷ lệ mà họ phải trích lại cho đơn vị cung cấp dịch vụ ETC là chưa hợp lý.

Cụ thể, các dự án phải trích từ 2% đến 4,5%, thậm chí 7% doanh thu làn không dừng, trong khi với nhiều đơn vị thì doanh thu dự án BOT hiện nay chưa đủ trả lãi vay ngân hàng. Một số chủ đầu tư phản ánh chi phí lắp đặt ETC khiến phương án tài chính của dự án tăng hàng trăm tỷ đồng và kéo dài thời gian thu phí 1-2 năm. Doanh nghiệp muốn tự đàm phán với đơn vị cung cấp dịch vụ ETC thay vì Bộ Giao thông Vận tải yêu cầu họ phải trả theo tỷ lệ doanh thu. 

Trước các ý kiến trên, Thứ trưởng Giao thông Vận tải Lê Đình Thọ yêu cầu Tổng cục Đường bộ rút lại thông báo tạm dừng thu phí với 4 dự án BOT. Đồng thời, ông chỉ đạo Vụ đối tác công tư (PPP) tính toán tỷ lệ trích lại cho nhà cung cấp dịch vụ ETC, đảm bảo hài hòa lợi ích giữa bên cung cấp dịch vụ và nhà đầu tư BOT.

"Không có chuyện nhà đầu tư BOT phải bàn giao toàn bộ trạm cho nhà cung cấp dịch vụ thu phí không dừng, mà chỉ bàn giao một số làn để tổ chức thu phí theo công nghệ ETC. Tất cả nhân sự, tài sản của trạm thu phí vẫn thuộc doanh nghiệp dự án quản lý", ông Thọ nhấn mạnh.

Trước đó, theo tờ Kinh tế và Đô thị, ngày 5/7, một “tối hậu thư” đã được Tổng cục Đường bộ Việt Nam phát đi nhắm vào 4 nhà đầu tư BOT trên QL1 và QL14 rằng sẽ phải tạm dừng thu phí sử dụng đường bộ kể từ 18 giờ ngày 10/7 cho đến khi hoàn tất việc ký phụ lục hợp đồng BOT triển khai dịch vụ thu phí tự động không dừng hoặc theo quyết định của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền.

“Tối hậu thư” này, theo phản ánh của nhiều DN có thể gây ra làn sóng rút tiền đã mua vé tháng, gây xáo trộn, bất ổn cho trạm thu phí. Hiện chưa có con số thống kê về thiệt hại nhưng sau câu chuyện này phần nào cũng cho thấy hậu quả “bút sa gà chết” bởi sự vội vàng của Tổng cục Đường bộ Việt Nam.

Trong một diễn biến liên quan, báo Người Đưa Tin vừa có bài thông tin về tiến độ lắp đặt các trạm thu phí tự động không dừng do Bộ GTVT báo cáo Chính Phủ.

Theo báo cáo của bộ GTVT, đến thời điểm hiện tại, giai đoạn 1 của dự án có tổng số 44 trạm, bao gồm 26 trạm trên Quốc lộ 1 và đường Hồ Chí Minh đoạn qua Tây Nguyên (đã lắp đặt và vận hành thương mại) và 18 trạm trên các tuyến cao tốc và các Quốc lộ khác được bổ sung vào dự án (vận hành thương mại được 4 trạm và 14 trạm còn lại đang triển khai trong năm nay).

Dự án giai đoạn 2 có tổng số 33 trạm, bao gồm 10 trạm trên Quốc lộ 1 và đường Hồ Chí Minh qua Tây Nguyên và 23 trạm trên các tuyến cao tốc và các Quốc lộ khác dự kiến sẽ lắp đặt và vận hành các trạm trong năm 2019.

Hiện mới chỉ có khoảng 700.000 trong tổng số trên 3,5 triệu phương tiện trong cả nước dán thẻ; tỷ lệ người trả phí tự động tại các trạm vẫn còn thấp, đạt khoảng trên 30% lượng phương tiện đã dán thẻ.

Nguyên nhân của tình trạng trên được bộ GTVT lý giải là do chủ phương tiện vẫn có thói quen sử dụng tiền mặt trong khi việc thanh toán, nộp và quản lý tài khoản giao thông chưa được thuận tiện cho người sử dụng dẫn đến chưa khuyến khích được người dân tham gia dịch vụ.

Bên cạnh đó, hiện chưa có quy định bắt buộc phương tiện không dán thẻ không được đi vào làn thu phí tự động, dẫn đến việc có phương tiện dán thẻ đi qua làn ETC vẫn phải dừng chờ phương tiện chưa dán thẻ, chưa phát huy hiệu quả của việc sử dụng dịch vụ thu phí không dừng nên chưa khuyến khích được các phương tiện dán thẻ.

Một lí do khác được bộ GTVT đưa ra là do các hợp đồng BOT đã ký trước đây không có chủ trương áp dụng thu phí không dừng, để triển khai hệ thống ETC cần ký phụ lục hợp đồng BOT đối với tất cả các nhà đầu tư BOT. Hơn nữa, hệ thống thu phí tự động không dừng áp dụng công nghệ mới, đầu tư theo hình thức PPP rất phức tạp, liên quan đến lợi ích của nhiều chủ thể nên phát sinh nhiều vướng mắc trong đàm phán làm ảnh hưởng đến tiến độ dự án.

Từ đó, Bộ GTVT kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các bộ, cơ quan thuộc Chính phủ và Uỷ ban Nhân dân các tỉnh, thành phố thực hiện việc dán thẻ đầu cuối và sử dụng dịch vụ ETC đối với các phương tiện thuộc diện thu phí do bộ, ngành, địa phương quản lý.

Đồng thời, đơn vị này cho hay sẽ đôn đốc, chỉ đạo các nhà đầu tư BOT bàn giao trạm đang thu phí cho nhà cung cấp dịch vụ để thực hiện thu phí ETC; dừng thu phí khi nhà đầu tư BOT không ký phụ lục hợp đồng BOT với bộ về triển khai dịch vụ thu phí không dừng, hợp đồng dịch vụ với nhà cung cấp dịch vụ... trước ngày 31/8/2019 và không triển khai dịch vụ thu phí không dừng tại trạm thu phí trước ngày 31/12/2019.

H.Y (tổng hợp)