Thông tin “vào năm 2050, TP.HCM và ĐBSCL sẽ bị xóa sổ” là giả định cực đoan, chưa đủ cơ sở khoa học

Nghiên cứu của Climate Central - tổ chức nghiên cứu khoa học phi chính phủ có trụ sở tại Mỹ đăng trên tạp chí Nature Communications đưa ra nhận định toàn bộ TP.HCM và ĐBSCL của Việt Nam, nơi có hơn 20 triệu người sinh sống, gần như bị xóa sổ vào 2050.

Báo Vietnamnet đưa tin, PGS.TS Huỳnh Thị Lan Hương - Phó viện trưởng Viện Khoa học khí tượng thủy văn và biến đổi khí hậu (Bộ TN&MT), nghiên cứu đã sử dụng sử dụng số liệu Lidar và mô hình thần kinh nhân tạo nhằm hiệu chỉnh và cập nhật số liệu địa hình STRM DEM. Tuy nhiên, một số vấn đề trong bài báo cần được xem xét kỹ lưỡng hơn. Cụ thể: chỉ sử dụng số liệu của Mỹ để hiệu chỉnh cho toàn cầu; Các giả thiết về mực nước biển dâng kết hợp với triều cường là tình huống cực đoan rất khó xảy ra và không được IPCC (Ban Liên Chính phủ về BĐKH) khuyến cáo.

Theo bà Hương, trong nghiên cứu của Climate Central, số liệu địa hình ven biển (Coastal DEM) được xây dựng trên cơ sở hiệu chỉnh sai số của STRM DEM (số liệu địa hình của NASA –NASA’s Shutter Radar Topography Mission, 2000).

Thực tế, STRM DEM thường có sai số về độ cao lớn do bao gồm cả các lớp thực vật và nhà cửa. Vì vậy, bài báo đã hiệu chỉnh số liệu địa hình ven biển thông qua sử dụng số liệu địa hình Lidar tại Mỹ và mạng thần kinh nhân tạo MLP, sau đó áp dụng cho toàn cầu. Như vậy, nghiên cứu đã không hiệu chỉnh cho ĐBSCL nên số liệu địa hình trong nghiên cứu này chưa phản ánh đúng độ cao thực tế của khu vực.

Năm 2016, Bộ TN&MT đã công bố kịch bản biến đổi khí hậu và nước biển dâng. Tại kịch bản này, số liệu địa hình được sử dụng để xây dựng bản đồ nguy cơ ngập do nước biển dâng cho khu vực ĐBSCL được lấy từ mô hình số địa hình kích thước ô lưới là 2mx2m của 13 tỉnh BSCL do Cục Viễn thám quốc gia thực hiện năm 2008; Bản đồ số địa hình tỷ lệ 1:2.000 do dự án bay chụp Lidar của Cục Đo đạc Bản đồ và Thông tin địa lý Việt Nam thực hiện. Các số liệu này đều được quy chuẩn theo mốc quốc gia về bề mặt khu vực.

Về giả định nghiên cứu, các tác giả sử dụng kịch bản nước biển dâng 2m kết hợp với triều cường trong xây dựng bản đồ nguy cơ ngập. Thực tế, đây là sự chồng chập của hai giả định rất cực đoan, tất nhiên, sẽ dẫn đến tình trạng nguy cơ rủi ro rất cao.

Theo báo Tiền Phong đưa tin, các tác giả đã sử dụng kịch bản nước biển dâng 2m kết hợp với triều cường trong xây dựng bản đồ nguy cơ ngập. Vì thế, kết quả đưa ra không thể phân biệt ngập lụt do mực nước biển dâng do biến đổi khí hậu (ngập vĩnh viễn) và nguyên nhân ngập lụt do hiệu ứng thủy triều (chỉ trong vài giờ). Bên cạnh đó, kịch bản nước biển dâng 2m không được đề xuất trong báo cáo Đánh giá lần thứ năm của Ban Liên chính phủ về biến đổi khí hậu (AR5). “Đây là một giả định cực đoan”, PGS Hương khẳng định.

Theo PGS Hương, các số liệu tốt nhất và cập nhật nhất đã được Bộ Tài nguyên và Môi trường sử dụng trong xây dựng bản đồ nguy cơ ngập do nước biển dâng trong kịch bản năm 2016. Kịch bản này cho thấy, với mực nước dâng 100cm, khoảng 16,8% diện tích đồng bằng sông Hồng, 1,47% diện tích các tỉnh ven biển miền Trung từ Thanh Hóa đến Bình Thuận, 17,8% diện tích TPHCM, 38,9% diện tích đồng bằng sông Cửu Long có nguy cơ bị ngập. Cụm đảo Vân Đồn, Côn Đảo và Phú Quốc có nguy cơ ngập cao. Nguy cơ ngập đối với quần đảo Trường Sa là không lớn. Quần đảo Hoàng Sa có nguy cơ ngập lớn hơn.

Hiện nay, Bộ TN&MT đang tiến hành cập nhật kịch bản biến đổi khí hậu và nước biển dâng, trong đó sẽ tiếp tục cập nhật các bản đồ nguy cơ ngập trên cả nước do nước biển dâng.

Phong Linh (tổng hợp)