Khoa học có thể thay đổi cách thức sử dụng và chính sách quản lý sản phẩm nicotin như thế nào?

Vì vậy, công nghệ mới giúp người dùng hấp thu được nicotin mà không cần đốt thuốc lá hiện đang là giải pháp được chấp nhận trên toàn cầu thông qua các sản phẩm mới như thuốc lá làm nóng, thuốc lá điện tử. Xu hướng lựa chọn những sản phẩm này đang ngày càng phổ biến nhằm đáp ứng nhu cầu cho những người sẽ tiếp tục hút thuốc.

Đến nay đã có nhiều nghiên cứu đến từ các tổ chức y tế công cộng ở các nước so sánh thuốc lá điếu và các loại thuốc lá thế hệ mới. Đồng thời các bằng chứng khoa học cũng đã được công bố thông tin đầy đủ, minh bạch đối với dòng sản phẩm này. Điều này đang được các chuyên gia y tế đặt ra kỳ vọng sẽ bổ trợ vào chính sách giảm tác hại thuốc lá tại các quốc gia.  

Không cần phải đốt thuốc lá để hấp thụ nicotin 

Có nhiều biện pháp để cung cấp nicotin cho người hút thuốc lá mà không cần phải thông qua quá trình đốt cháy. Theo đó các nhà khoa học có thể đưa chất nicotin vào những sản phẩm dùng để thay thế thuốc lá như miếng dán nicotin, dung dịch nicotin, kẹo ngậm nicotin… Ngoài ra, khoa học còn cho phép việc lấy nicotin bằng hình thức “làm nóng”.

Các sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng hiện đang áp dụng công nghệ này. Theo đó, các thiết bị điện đi kèm sẽ giúp làm nóng nguyên liệu thuốc lá có trong sản phẩm thuốc lá đặc chế (đối với thuốc lá làm nóng), hoặc làm nóng dung dịch (đối với thuốc lá điện tử) để tạo ra khí hơi aerosol có chứa nicotin. Nhờ loại bỏ quá trình đốt cháy, các sản phẩm này đều được gọi với tên chung là thuốc lá không khói (hoặc thuốc lá thế hệ mới)..

Để phân biệt thuốc lá điếu và thuốc lá làm nóng, cơ quan quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã gọi thuốc lá điếu là Thuốc lá đốt cháy (Combusted Cigarettes) và thuốc lá làm nóng là Thuốc lá không đốt cháy (Non-Combusted Cigarettes).  

Ngoài nicotin, khói phát thải từ thuốc lá điếu còn chứa hơn 6.000 chất hóa học khác, trong đó có đến gần 100 chất là tác nhân gây ra các bệnh liên quan đến hút thuốc lá, điển hình như COPD (viêm phổi tắc nghẽn mạn tính), tim mạch và ung thư. Đáng chú ý, một số chất hóa học gây ung thư do hút thuốc lá thường được các chuyên gia y tế nhắc đến có trong khói thuốc lá điếu, bao gồm hắc ín (tar), carbon monoxide, nitrosamine.

Nghiên cứu năm 2018 với sự tham gia của Viện Đánh giá Nguy cơ Liên bang Đức (BfR) cho thấy kết quả: Thuốc lá làm nóng tạo ra lượng aldehyde giảm 80-95% và các hợp chất dễ bay hơi giảm 97-99% so với thuốc lá điếu. Điều này có nghĩa là hàm lượng các chất gây hại và tiềm năng gây hại có trong thuốc lá làm nóng ít hơn thuốc lá điếu. Việc giảm thiểu phơi nhiễm trước những chất gây hại có ý nghĩa quan trọng trong đối với nguy cơ đối với sức khỏe.

Nhiều tổ chức y tế công cộng ở các nước công bố kết quả chung rằng các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới (chỉ những sản phẩm đã qua kiểm nghiệm) giúp giảm thiểu phơi nhiễm với các chất độc hại hơn so với thuốc lá điếu thông thường.

Do thuốc lá điếu hay thuốc lá thế hệ mới đều có chứa nicotin, một chất gây nghiện điển hình trong mọi loại sản phẩm thuốc lá, nên không sản phẩm nào được phép tiếp cận đến những đối tượng như trẻ em, phụ nữ mang thai, những người không nghiện hoặc đã cai thuốc lá thành công dưới bất kỳ hình thức nào.

Tuy nhiên, dù đã được chứng minh là giảm thiểu phơi nhiễm với các chất có hại, cũng như có hàm lượng các chất gây hại thấp hơn so với thuốc lá điếu, nhưng các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới không hoàn toàn vô hại. Đó cũng đồng thời là khuyến cáo của WHO và các cơ quan y tế quốc tế.

Các sản phẩm không khói hiện diện trong chính sách kiểm soát thuốc lá quốc gia

Dựa trên nền tảng khoa học nêu trên, hiện người hút thuốc tại Mỹ, Anh, Pháp, Nhật, Canada, New Zealand... được khuyến khích chuyển đổi sang các sản phẩm không khói. Bên cạnh đó, các quốc gia này cũng thực hiện quản lý, kiểm soát chặt chẽ mọi sản phẩm thuốc lá, bao gồm thuốc lá điếu và thuốc lá thế hệ mới hay các sản phẩm cung cấp nicotin thay thế khác.

Theo báo cáo của WHO tại cuộc họp Công ước Khung về Kiểm soát thuốc lá (FCTC) lần thứ 7, ước tính thị trường toàn cầu của các sản phẩm thuốc lá điện tử có và không có chứa nicotin vào năm 2015 đạt gần 10 tỷ USD. Khoảng 56% thị phần thuộc về Hoa Kỳ, 12% thuộc Anh Quốc, và nhóm 5 quốc gia gồm Trung Quốc, Pháp, Đức, Ý và Ba Lan chiếm lĩnh 21% thị phần (3-5% mỗi quốc gia). Cũng theo báo cáo này, đã có hơn 346 triệu người trưởng thành sử dụng các sản phẩm không khói trên toàn cầu vào thời điểm đó, trong đó tỷ lệ cao nhất tập trung tại khu vực Đông Nam Á với khoảng 86%.

Trước xu thế này, cũng tại cuộc họp Công ước Khung FCTC nói trên, WHO đã nhấn mạnh tính cần thiết và cấp bách của việc quản lý các sản phẩm mới. Tổ chức này cũng cảnh báo nếu không có cơ chế quản lý, việc để cho các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới xâm nhập bừa bãi vào thị trường các quốc gia sẽ có thể đe dọa các chiến lược kiểm soát thuốc lá, thậm chí làm suy yếu nỗ lực của Công ước FCTC bấy lâu nay nhằm bảo vệ quy tắc không bình thường hóa hành vi hút thuốc lá.

Gần đây nhất, New Zealand và Philipines quyết định đưa thuốc lá làm nóng, thuốc lá điện tử trở thành một phần của chính sách y tế công như những nỗ lực nhằm quản lý hiệu quả thuốc lá thế hệ mới bằng luật pháp, đồng thời góp phần cải thiện sức khỏe cộng đồng.

Hải Linh