Thách thức của Chủ tịch Fed nhiệm kỳ mới: Lạm phát, lạm phát và lạm phát

Thượng viện Mỹ hôm 12/5 xác nhận ông Jerome Powell sẽ tiếp tục giữ chức Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) trong nhiệm kỳ 2. Theo đó, ông Powell sẽ tiếp tục dẫn dắt chiến dịch đầy thách thức của Ngân hàng Trung ương Mỹ nhằm kiềm chế lạm phát.

Ông Powell, được Tổng thống Joe Biden tái đề cử, đã nhận được sự ủng hộ rộng rãi từ lưỡng đảng, với kết quả bỏ phiếu là 80 phiếu thuận và 19 phiếu chống.

Cuộc bỏ phiếu tại Thượng viện diễn ra trong bối cảnh Fed đang chịu áp lực căng thẳng trong việc kiềm chế giá tiêu dùng, vốn đang tăng với tốc độ nhanh nhất trong 40 năm qua.

Sức nóng của lạm phát

Ông Powell được xác nhận tiếp tục nhiệm kỳ 2 tại Fed trong bối cảnh nhiều nhà kinh tế đã chỉ trích mạnh mẽ Ngân hàng Trung ương Mỹ vì đã chờ đợi quá lâu để phản ứng với tình trạng lạm phát ngày càng tồi tệ, khiến nhiệm vụ của cơ quan này trở nên khó khăn hơn và rủi ro hơn.

Giá cả lần đầu tiên tăng vọt cách đây một năm, sau khi người Mỹ tăng mạnh chi tiêu trong bối cảnh các đợt tiêm chủng vắc-xin phòng Covid-19 được triển khai và các hạn chế liên quan đến đại dịch bắt đầu giảm.

Sự gia tăng nhu cầu khiến nhiều doanh nghiệp rơi vào thế bị động và thiếu hụt nguồn cung, từ đó đẩy giá các mặt hàng như ô tô, đồ nội thất và thiết bị gia dụng lên cao.

Tình trạng lạm phát cao kể từ đó đã lan sang hầu hết các phần còn lại của nền kinh tế, bao gồm giá thuê nhà và các dịch vụ khác như phòng khách sạn, ăn nhà hàng và chăm sóc y tế.

"Lạm phát đã quá cao", ông Powell nói với các phóng viên hồi đầu tháng 5. "Chúng tôi hiểu những khó khăn mà nó đang gây ra và chúng tôi đang khẩn hành động để kiềm chế nó".

Kể từ ngày 4/2, khi nhiệm kỳ đầu tiên hết hạn, ông Powell đã tạm thời lãnh đạo Ngân hàng Trung ương.

Ông phải đối mặt với một nhiệm vụ khó khăn và đầy rủi ro trong việc cố gắng kiềm chế lạm phát mà không làm suy yếu nền kinh tế đến mức gây ra suy thoái. Thị trường việc làm vẫn mạnh mẽ và đã tăng trưởng đến mức mà ông Powell đã nhận xét là “nóng không bền vững” và góp phần vào nền kinh tế đang phát triển quá nóng của Mỹ.

Giá cả leo thang trên toàn nền kinh tế đã “làm đau túi tiền” của hàng triệu người Mỹ có mức lương không theo kịp chi phí cho những nhu cầu thiết yếu như thực phẩm, khí đốt và tiền thuê nhà. Và viễn cảnh về các đợt nâng lãi suất đều đặn đã gây bất ổn cho thị trường tài chính, với giá cổ phiếu đã giảm trong nhiều tuần.

Lạm phát không còn là nhất thời

Trong nhiệm kỳ đầu tiên với tư cách là Chủ tịch, ông Powell đã dẫn dắt Fed vượt qua một quãng thời gian khó khăn. Thời kỳ đầu của đại dịch, ông và các đồng nghiệp của mình đã cắt giảm lãi suất xuống gần bằng 0, với nỗ lực thúc đẩy nền kinh tế.

Fed đã duy trì các chính sách lỏng lẻo của mình trong suốt 2 năm, với nỗ lực thúc đẩy toàn dụng lao động. Sự thúc đẩy đó đã hiệu quả, nhưng nó cũng có thể đã góp phần vào lạm phát cao ngày nay.

Giờ đây, Fed đang ráo riết tăng lãi suất để giảm nhu cầu và kiểm soát giá cả.

Trong nhiều tháng trước đó, ông Powell đã nhắc đi nhắc lại quan điểm của mình rằng lạm phát chỉ là "nhất thời" và sẽ sớm giảm bớt khi các nút thắt nguồn cung được giải quyết.

Fed tiếp tục mua chứng khoán được bảo đảm bằng tài sản thế chấp và trái phiếu kho bạc trên thị trường mở cho đến tháng 3, khi giá đã tăng 8,5% so với một năm trước đó.

Chương trình mua tài sản nhằm mục đích giảm lãi suất cho vay dài hạn. Trong tháng 3, Fed đã nâng lãi suất chuẩn từ gần 0 lên phạm vi 0,25-0,5%. Và gần đây nhất, hôm 4/5, Ngân hàng Trung ương Mỹ đã một lần nữa nâng lãi suất thêm 0,5% lên phạm vi 0,75-1%.

Ông Kristin Forbes, một nhà kinh tế học tại Trường Quản lý Sloan của MIT và là cựu thành viên của ủy ban chính sách tiền tệ của Ngân hàng Trung ương Anh (BoE), cho rằng Fed đáng ra có thể bắt đầu cắt giảm nhịp độ của chương trình mua tài sản và thắt chặt chính sách tiền tệ sớm hơn, đặc biệt là khi đã xuất hiện những tín hiệu mạnh mẽ.

Trong phiên điều trần trước Thượng viện hồi đầu tháng 3, ông Powell và các quan chức khác đã thừa nhận rằng Fed đáng ra có thể bắt đầu rút lại các biện pháp kích thích kinh tế sớm hơn.

Quan điểm của Fed rằng lạm phát chủ yếu phản ánh các cú sốc về nguồn cung sẽ sớm tan biến "hóa ra là sai", Chủ tịch Fed thừa nhận, "nó có thể không sai về mặt khái niệm, nhưng sẽ mất rất nhiều thời gian để nguồn cung có thể khôi phục hơn chúng ta nghĩ".

Bên cạnh ông Powell, Thượng viện trước đó đã xác nhận 3 trong số các đề cử khác của Tổng thống Biden cho các vị trí trong Hội đồng Thống đốc Fed, gồm bà Lael Brainard – hiện đang giữ chức Phó Chủ tịch Fed, bà Lisa Cook và ông Philip Jefferson.

Minh Đức (Theo Daily Sabah, NPR)