Tấn công sát đồn bốt Thổ Nhĩ Kỳ, Nga thổi bùng căng thẳng ở Syria?

Theo Syriar, các nhà hoạt động của tổ chức Giám sát nhân quyền ở Syria (SOHR) cho biết các máy bay chiến đấu của Nga đã thực hiện gần chục cuộc không kích vào các khu vực xung quanh Kansafra và quanh đồn bốt của Thổ Nhĩ Kỳ ở thị trấn al-Bara, thuộc vùng nông thôn phía Nam Idlib. Hiện chưa có báo cáo về thương vong.

Hôm 28/7, các nguồn tin đáng tin cậy chia sẻ với SOHR rằng các máy bay chiến đấu của Nga đã thực hiện 8 cuộc không kích nhắm vào al-Sarmaniyah và Duayr al-Akrad ở vùng nông thôn phía Tây Hama. Các cuộc không kích của Nga diễn ra đồng thời với các cuộc tấn công bằng các bệ phóng tên lửa của lực lượng Syria nhằm vào khu vực al-Aliyah ở vùng nông thôn phía Tây Idlib. Tuy nhiên, chưa có thương vong nào được báo cáo.

Câu hỏi đặt ra, động thái của Nga có khiến Thổ Nhĩ Kỳ có phản ứng đáp trả hay lên án không?

Căng thẳng ở khu vực Idlib, Syria diễn ra nhiều ngày nay. Mặc dù Thổ Nhĩ Kỳ là một trong những nước bảo đảm duy trì thỏa thuận giảm leo thang ở Idlib, Bắc Syria, đảm bảo việc ngừng bắn được ký kết với Nga vào tháng 3/2020 nhưng Ankara đã không đưa ra bất kỳ tuyên bố nào liên quan đến việc leo thang căng thẳng ở khu vực Idlib thời gian gần đây.

“Sự im lặng của Thổ Nhĩ Kỳ liên quan đến cuộc pháo kích của Nga nhằm vào Idlib nhằm để đổi lấy sự im lặng của cộng đồng Nga và quốc tế liên quan đến việc Thổ Nhĩ Kỳ pháo kích vào thành phố al-Shahba và các khu vực ở phía bắc và đông Syria”, đồng chủ tịch Hội đồng Dân sự Idlib Haytham al- Abdullah cho biết.

Sự thăng trầm của quan hệ Nga-Thổ Nhĩ Kỳ

Quan hệ Nga-Thổ Nhĩ Kỳ trải qua nhiều thăng trầm. Hồi tháng 5/2010, Nga và Thổ Nhĩ Kỳ đã ký các thỏa thuận hợp tác năng lượng để hỗ trợ cho nhà máy điện hạt nhân đầu tiên của Ankara. Đầu năm nay, Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdoğan đã cùng nhau tham dự lễ khởi công xây dựng nhà máy điện Akkuyu mới.

Sự hợp tác này cũng không phải là ngoại lệ gì đáng lạ. Thổ Nhĩ Kỳ từng mua S-400 của Nga mặc Mỹ “nổi giận”.  

Việc Ankara mua tên lửa S-400 từ Moscow đã gây xôn xao dư luận không phải vì đây là một hợp đồng béo bở đối với Nga, mà vì việc tích hợp S-400 vào hệ thống phòng không của Thổ Nhĩ Kỳ sẽ gây nên nhiều mối lo ngại cho NATO. Ngay cả khi Thổ Nhĩ Kỳ chưa đưa S-400 vào sử dụng thì vũ khí này cũng có thể được sử dụng để theo dõi và thu thập dữ liệu trên các nền tảng không quân của NATO.

Vào năm 2016, hai nước đã ký một thỏa thuận về đường ống dẫn khí TurkStream và vào ngày 8/1/2020, hai bên đã khởi động triển khai đường ống này.

Quan hệ của Thổ Nhĩ Kỳ với Nga không phải lúc nào cũng suôn sẻ. Vào tháng 10/2012, Thổ Nhĩ Kỳ buộc một máy bay chở khách của Syria phải hạ cánh, với cáo buộc máy bay mang theo vũ khí của Nga. Điều này khiến các quan chức Nga cáo buộc Thổ Nhĩ Kỳ gây nguy hiểm cho hành khách Nga.

Ba năm sau, Thổ Nhĩ Kỳ bắn rơi một máy bay phản lực quân sự của Nga ở sát biên giới Syria. Ông Putin gọi động thái này là một “cú đâm sau lưng”. Nga đình chỉ các hợp đồng quân sự, thiết lập lệnh cấm đi lại đối với Thổ Nhĩ Kỳ và thực hiện các biện pháp trừng phạt để đáp trả. Tuy nhiên, sau khi Thổ Nhĩ Kỳ có lời xin lỗi, quan hệ Nga-Thổ Nhĩ Kỳ nối lại.

Chắc chắn rằng căng thẳng giữa hai nước vẫn còn tồn tại và Điện Kremlin không ngại “chơi khó” Thổ Nhĩ Kỳ nhưng cho dù vì lợi ích cộng sinh hay lợi ích thương mại, cả ông Erdoğan và ông Putin đều không tỏ ra sẵn sàng phá vỡ mối quan hệ của họ.

Hai nhà lãnh đạo đã gặp nhau gần hai chục lần ở Thổ Nhĩ Kỳ hoặc Nga kể từ năm 2012, đó là chưa kể đến vô số các cuộc điện đàm, hội nghị trực tuyến hoặc cùng tham dự các hội nghị thượng đỉnh đa đảng ở các nước thứ ba. Năm 2019, kim ngạch xuất khẩu của Thổ Nhĩ Kỳ sang Nga đạt 4,15 tỷ USD và xuất khẩu của Nga sang Thổ Nhĩ Kỳ gấp 5 lần con số đó.