Tạm thu hồi giải thưởng với tác phẩm bị tố đạo văn

Ngày 30/3, Ban Chấp hành Hội Nhà văn Việt Nam quyết định tạm thời thu hồi Giải thưởng Tác giả trẻ năm 2021 đối với tác phẩm Phê bình phân tâm học - phía của những ám ảnh nghệ thuật của tác giả Vũ Thị Trang sau ồn ào nghi vấn đạo văn.

Đây được xem là lần đầu tiên Hội Nhà văn Việt Nam có quyết định tạm thu hồi giải thưởng đã trao.

Bà Trang là 1 trong 5 tác giả trẻ được trao giải thưởng ở mùa đầu tiên của giải thưởng Tác giả trẻ.

Quyết định này theo Ban chấp hành Hội Nhà văn Việt Nam là để "bảo đảm tính trong sáng, khách quan, nghiêm minh trong hệ thống giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam, cũng như xét các yếu tố liên quan đến quy chế và uy tín của giải thưởng".

Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều - Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam cho Người Đưa Tin biết: "Dù đây là một chuyện buồn nhưng Hội nhà văn cần phải làm để tạo một thế hệ nhà văn tương lai có tri thức, bản lĩnh, sáng tạo, chính trực. Đây là kết luận độc lập của Hội nhà văn. Có người đánh giá đây là quyết định can đảm, nhưng tôi cho rằng chúng tôi chỉ đang tuân thủ nguyên tắc làm việc là tất cả mọi người phải đảm bảo thái độ nghiêm minh, chính trực. Lâu nay nguyên tắc này ít được tuân thủ nhưng chúng tôi muốn thực hiện điều đó".

"Từ kết quả cuộc họp Ban Thường vụ mở rộng và trao đổi ý kiến thống nhất của tất cả các Ủy viên Ban Chấp hành, để bảo đảm tính trong sáng, khách quan, nghiêm minh trong hệ thống Giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam, cũng như xét các yếu tố liên quan đến quy chế và uy tín của giải thưởng, Ban Chấp hành Hội Nhà văn Việt Nam quyết định: Tạm thời thu hồi giải thưởng Tác giả trẻ năm 2021 đối với tác phẩm Phê bình phân tâm học – phía của những ám ảnh nghệ thuật của tác giả Vũ Thị Trang. Khi có kết luận chính thức từ phía các cơ quan chức năng liên quan đến vấn đề bản quyền, Hội Nhà văn Việt Nam sẽ tham khảo và đưa ra quyết định tiếp theo phù hợp với trách nhiệm và nghĩa vụ của mình", nhà thơ Nguyễn Quang Thiều cho biết.

Trưa 30/3, chia sẻ với Người Đưa Tin về quyết định này của Hội nhà văn, TS. Đỗ Hải Ninh cho hay: “Việc Hội nhà văn quyết định thu hồi giải thưởng đối với cuốn sách Phê bình phân tâm học Phía của những ám ảnh nghệ thuật cho thấy Hội đã có tinh thần trách nhiệm và làm việc một cách công tâm. Tôi chia sẻ với "nỗi buồn" mà Chủ tịch HNV Nguyễn Quang Thiều nói vì chính tôi cũng chẳng cảm thấy vui vẻ gì, đây là chuyện cực chẳng đã tôi mới phải lên tiếng. Tôi tôn trọng quyết định của Hội.

Ngoài Hội nhà văn, thì Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội cũng đang từng bước xác minh vấn đề của tôi. Hy vọng thời gian sắp tới, các đơn vị liên quan sẽ có những động thái mới về việc này".

Giải thưởng Tác giả trẻ nằm trong hạng mục giải thưởng chính thức hàng năm của Hội Nhà văn Việt Nam, nhằm phát hiện, khuyến khích, ghi nhận các cây bút trẻ có tài năng dấn thân vào lĩnh vực lao động sáng tạo nghệ thuật.

Năm 2021, giải thưởng được công bố lần đầu với 5 tác phẩm ở bốn hạng mục gồm: văn xuôi, thơ, nghiên cứu lý luận phê bình và dịch văn học. Kết quả giải thưởng đã được đa số dư luận bạn đọc cũng như các nhà chuyên môn đánh giá tốt.

Tuy nhiên, gần đây Ban Chấp hành Hội Nhà văn nhận được đơn khiếu nại từ TS. Đỗ Hải Ninh (công tác tại Viện Văn học, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam) đề cập đến những dấu hiệu vi phạm bản quyền trong cuốn chuyên khảo Phê bình phân tâm học – phía của những ám ảnh nghệ thuật của tác giả Vũ Thị Trang, số xác nhận đăng ký xuất bản: 2144-2020/ CXBIPH/8-136/KHXH, số quyết định xuất bản 339/QĐ-NXBKHXH ngày 18.12.2020 – ISBN:978-604 – 9964 – 80-0, nộp lưu chiểu tháng 12/2020 và đã được trao Giải thưởng Tác giả trẻ năm 2021.

Sau khi nghiên cứu đơn khiếu nại, cẩn trọng lắng nghe dư luận, tham khảo ý kiến một số nhà chuyên môn, các chuyên gia trong lĩnh vực lý luận phê bình và bản quyền cũng như trực tiếp gặp gỡ lắng nghe các bên liên quan trình bày quan điểm, luận cứ của mình, ngày 28/3/2022 Ban Thường vụ Hội Nhà văn Việt Nam đã họp phiên mở rộng, có sự tham gia của đại diện Ban Kiểm tra Hội để phân tích, đánh giá kỹ lưỡng về sự việc này.