Quyết không “quay lưng”với S-400, Thổ Nhĩ Kỳ còn muốn Mỹ bồi thường thỏa thuận F-35

Theo AP ngày 30/9, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan cho biết Ankara dự tính sẽ đòi bồi thường khi bị Mỹ loại khỏi chương trình phát triển tiêm kích tàng hình F-35 do Mỹ dẫn đầu trong cuộc gặp có thể diễn ra với Tổng thống Mỹ Joe Biden bên lề cuộc họp G20 vào tháng tới.

Chia sẻ trước các nhà báo trong chuyến bay trở về sau cuộc gặp với Tổng thống Nga Vladimir Putin hôm thứ Tư, ông Erdogan cho biết sẽ không có việc Ankara "quay lưng" với thỏa thuận mua hệ thống phòng thủ tên lửa tiên tiến S-400 của Nga. Mặc dù thỏa thuận mua vũ khí này đã dẫn đến việc Thổ Nhĩ Kỳ, thành viên NATO, bị loại khỏi chương trình quốc tế sản xuất máy bay chiến đấu F-35.

Ông Erdogan cho biết, ông hy vọng sẽ gặp người đồng cấp Mỹ, ông Biden tại cuộc họp G-20 ở Rome để thảo luận về dự án F-35, bao gồm khoản thanh toán 1,4 tỷ USD mà Thổ Nhĩ Kỳ đã thực hiện trước khi bị loại khỏi chương trình F-35.

Ông Erdogan cho biết một cuộc gặp khác giữa các nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ và Mỹ cũng có thể diễn ra bên lề một hội nghị về khí hậu vào tháng 11 ở Glasgow, Scotland.

"Chúng tôi đã thanh toán 1,4 tỷ USD và khoản tiền đó sẽ ra sao?", ông Erdogan đặt câu hỏi trong cuộc họp báo sau khi trở về từ Sochi, Nga. "Chúng tôi không hề kiếm tiền một cách dễ dàng. Họ phải giao máy bay hoặc trả lại tiền cho chúng ta".

Khi được hỏi về kế hoạch mua thêm S-400 bất chấp Mỹ đe dọa trừng phạt, ông Erdogan khẳng định "tiến trình mua S-400 vẫn tiếp tục và không đảo ngược".

Bình luận của nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ đã được kênh tin tức tư nhân NTV của Thổ Nhĩ Kỳ và các phương tiện truyền thông khác đưa tin.

Thổ Nhĩ Kỳ đã bị Mỹ loại khỏi chương trình F-35 và các quan chức quốc phòng nước này đã bị trừng phạt sau khi nước này mua hệ thống phòng thủ tên lửa S-400 do Nga sản xuất cách đây 2 năm. Mỹ phản đối mạnh mẽ các thành viên NATO sử dụng hệ thống của Nga, cho rằng vũ khí này có thể gây ra mối đe dọa an ninh đối với F-35.

Thổ Nhĩ Kỳ cho rằng S-400 có thể được sử dụng độc lập mà không cần tích hợp vào các hệ thống của NATO và do đó không gây rủi ro.

Mỹ cũng trừng phạt Thổ Nhĩ Kỳ vì mua S-400 theo Đạo luật Chống các đối thủ của Mỹ Thông qua Cấm vận (CAATSA), một đạo luật nhằm đẩy lùi ảnh hưởng của Nga. Đây là lần đầu tiên Washington áp dụng đạo luật trên để trừng phạt một đồng minh.

Ông Erdogan cũng cho biết các cuộc hội đàm của ông Erdogan với ông Putin tại khu nghỉ mát Sochi ở Biển Đen tập trung vào các bước giúp tăng cường hợp tác quốc phòng giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Nga, bao gồm quan hệ đối tác về động cơ máy bay, máy bay chiến đấu và tàu ngầm.

Nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ chia sẻ, Nga có thể sẽ tham gia xây dựng các nhà máy điện hạt nhân thứ hai và thứ ba của Thổ Nhĩ Kỳ cũng như bệ phóng vũ trụ.

Ông Erdogan đã đến Sochi để thảo luận về tình hình ở Syria, nơi Thổ Nhĩ Kỳ và Nga ủng hộ các bên đối lập trong cuộc xung đột. Nga là đồng minh chính của Chính phủ Syria, trong khi đó, Thổ Nhĩ Kỳ hỗ trợ các nhóm đã chiến đấu để lật đổ Tổng thống Syria Bashar Assad.

Tuy nhiên, quân đội Nga và Thổ Nhĩ Kỳ lại hợp tác tại tỉnh Idlib ở phía Tây Bắc của Syria, cứ điểm cuối cùng của phe nổi dậy và tìm kiếm một giải pháp chính trị ở nước này.

Ông Erdogan cho biết ông đồng ý với ông Putin về việc tiếp tục phối hợp nhằm bình ổn tình hình ở Idlib, Syria.