Phát hiện nhiều virus lạ sống sót sau 15.000 năm ở sông băng Tây Tạng

Phát hiện mới được công bố hôm 20/7 trên tạp chí Microbiome có thể giúp giới khoa học hiểu thêm về quá trình tiến hóa của virus qua nhiều thế kỷ. Trong cuộc nghiên cứu này, họ cũng nghĩ ra một phương pháp cho phép phân tích vi khuẩn và virus mà không làm nhiễm bẩn mẫu vật.

"Sông băng hình thành dần dần theo thời gian. Cùng với bụi và khí, nhiều virus cũng bị chôn vùi bên trong lớp băng", tác giả báo cáo Zhi-Ping Zhong, trưởng nhóm chuyên gia ở Trung tâm nghiên cứu khí hậu và vùng cực Byrd, Đại học Ohio, cho biết.

Theo ông Zhong những sông băng ở Tây Tạng đến nay vẫn chưa được nghiên cứu kỹ. Mục tiêu của nhóm ông là sử dụng thông tin thu thập được để tìm hiểu môi trường trong quá khứ, và virus là một phần trong môi trường đó.

Nhóm nghiên cứu phân tích lõi băng lấy vào năm 2015 từ chỏm băng trên đỉnh Guliya ở độ cao 6.706 m so với mực nước biển. Lõi băng chứa nhiều lớp băng tích tụ từ năm này qua năm khác, lưu giữ bất cứ thứ gì trong khí quyển xung quanh mỗi khi một lớp băng đông cứng. Các lớp băng tạo ra mốc thời gian, thứ được các chuyên gia sử dụng để hiểu rõ hơn về biến đổi khí hậu, vi khuẩn, virus và khí gas xuyên suốt dòng chảy lịch sử.

Khi phân tích lõi băng, họ xác định mẫu vật có niên đại gần 15.000 năm tuổi đồng thời tìm thấy mã di truyền của 33 loại virus. Phần lớn virus vẫn sống sót nhờ đông cứng dưới lớp băng. Bốn loại trong số đó đã được giới khoa học nhận dạng. Nhưng ít nhất 28 loại là virus mới và phân nửa vẫn sống sót vào thời điểm bị đóng băng. Ngoài ra dựa trên các chứng cứ di truyền, các nhà nghiên cứu cho rằng một số virus vẫn còn hoạt động tích cực bên trong sông băng của Tây Tạng.

"Đây là những virus phát triển mạnh trong môi trường cực hạn", Matthew Sullivan, giáo sư vi sinh vật học ở Đại học Ohio kiêm giám đốc Trung tâm Khoa học vi sinh, đồng tác giả nghiên cứu, cho biết.

Virus không có gene chung phổ biến, vì vậy việc đặt tên cho virus mới gồm nhiều bước. Để so sánh virus chưa nhận dạng với virus đã biết, các chuyên gia cần so sánh những bộ gene khác nhau. Bộ gene từ virus đã biết được phân loại trong cơ sở dữ liệu khoa học. So sánh dựa trên cơ sở dữ liệu cho thấy 4 trong số những virus ở lõi băng trên đã được nhận dạng trước đây và đến từ họ virus thường lây nhiễm sang vi khuẩn. Nhóm nghiên cứu nhận thấy virus trong băng có mật độ thấp hơn so với ở trong đất hoặc đại dương. Các phân tích còn cho thấy những virus nhiều khả năng có nguồn gốc từ đất hoặc cây trồng, không phải động vật hoặc con người.

Minh Hoa (t/h)