Phát hiện hàng trăm vật thể lạ bên ngoài Sao Hải Vương

Sau 6 năm quan sát từ Kính viễn vọng Blanco ở Cerro Tololo (Chile) các nhà nghiên cứu đã xác định được tổng cộng 817 vật thể "xuyên Sao Hải Vương" (TNO), 461 trong số đó hiện được mô tả lần đầu tiên trong một bài báo đăng trên trang dữ liệu khoa học mở arXiv.

Các quan sát mới có sự hỗ trợ của từ chương trình Khảo sát Năng lượng Tối (Dark Energy Survey - DES) - một nỗ lực lập bản đồ cấu trúc thiên hà và vật chất tối của vũ trụ khởi động vào năm 2013.

Nhóm nghiên cứu của chương trình DES, từ nhiều viện, trường, đơn vị nghiên cứu thiên văn trên toàn thế giới cho biết phát hiện mới là một sự thay đổi đáng kể đối với hiểu biết về các vật thể xuyên Sao Hải Vương trong hệ Mặt Trời.

Các vật thể này nắm giữ dấu vết về động lực học sơ khai của hệ Mặt Trời. Nhiều vật thể thậm chí thực sự là tàn tích của hệ Mặt Trời sơ khai, nắm giữ bí mật về các khối xây dựng hành tinh và có thể là cả các khối xây dựng sự sống Trái Đất và các hành tinh lân cận (nhiều nghiên cứu cho rằng một số hành tinh như Sao Hỏa, Sao Kim từng có sự sống).

Dấu vết về động lực học sơ khai của hệ Mặt Trời bao gồm sự chuyển động của các hành tinh khổng lồ trên đường vào quỹ đạo của chúng, ví dụ như Sao Mộc. Với lực hấp dẫn lớn, Sao Mộc sẽ khiến nhiều vật thể dạng này chuyển động theo.

Theo Live Science, trong danh mục mới có 9 vật thể được gọi là vật thể TNO, có quỹ đạo xoay quanh khoảng cách ít nhất 150 AU so với Mặt Trời. Bốn trong số đó là các siêu TNO, với khoảng cách quỹ đạo là 230 AU. Để dễ hình dung, một đơn vị thiên văn (AU) là khoảng cách từ Trái Đất đến Mặt Trời, khoảng 149,6 triệu km.

Ở những khoảng cách này, các vật thể hầu như không bị ảnh hưởng bởi lực hấp dẫn của Sao Hải Vương và quỹ đạo kỳ lạ của chúng cho thấy bị ảnh hưởng từ bên ngoài hệ Mặt trời. Một số nhà nghiên cứu nghĩ rằng ảnh hưởng đó có khả năng đến từ một hành tinh chưa được khám phá, được gọi là hành tinh thứ 9. Về mặt lý thuyết, hành tinh thứ 9 là một thiên thể đang ẩn náu trong không gian sâu và lực hấp dẫn của nó ảnh hưởng đến quỹ đạo của một số vật thể ở rìa hệ Mặt Trời.

Ít nhất 155 trong số các vật thể mới thuộc loại các nhà thiên văn gọi là ''vật thể tách rời''. Điều này có nghĩa là chúng ở khoảng cách đủ xa để không chịu ảnh hưởng bởi lực hấp dẫn của Sao Hải Vương, thay vào đó, chúng chủ yếu được gắn với Hệ mặt trời bởi lực kéo xa của Mặt Trời. Các vật thể tách rời, đôi khi được gọi là vật thể đĩa phân tán mở rộng, có xu hướng quỹ đạo hình elip lớn.

Các nhà nghiên cứu nhận định các phát hiện mới là rất thú vị bởi dự án DES không nhằm mục đích tìm kiếm các TNO. Mục tiêu của nó là mô tả năng lượng tối trên lý thuyết ảnh hưởng đến sự giãn nở gia tốc của vũ trụ. Tuy nhiên, dữ liệu từ cuộc khảo sát lại chứa đựng 20% tổng số TNO được biết đến hiện nay. Điều này sẽ có giá trị cho các thống kê chi tiết hơn về mô hình hình thành các khu vực xuyên Sao Hải Vương.

Minh Hoa (t/h theo Lao Động, Người Lao Động)