Những biểu hiện của hoại tử xương sọ, mặt sau khi mắc Covid-19

Theo báo Công an nhân dân, trong 2 tháng qua, Bệnh viện Chợ Rẫy đã tiếp nhận 11 bệnh nhân với các triệu chứng đau đầu, nghẹt mũi, sưng mặt và mắt. 

Khi vào viện các bệnh nhân đều có biểu hiện nặng tổn thương của sọ, xoang, hàm mặt, lan rộng. Do bệnh của các bệnh nhân đều liên quan liên chuyên khoa nên được Ban Giám đốc chỉ đạo hội chẩn gồm: Khoa Tai mũi họng, Ngoại thần kinh, khoa Bệnh Nhiệt đới, khoa Giải phẫu bệnh,…

Được biết, 2 người đã tử vong sau đó, 6 người xin về nhà, 3 người được phẫu thuật điều trị thành công. Cơ quan y tế chưa xác định được nguyên nhân gây hoại tử xương ở những bệnh nhân này, nhưng điểm chung là họ đều nhiễm Covid-19 trong năm 2021, không có tiền sử mắc bệnh tai mũi họng hay răng hàm mặt.

“11 ca đều có tình trạng viêm xoang, viêm xương tuỷ, xương sọ nguyên nhân do các loại nấm và vi trùng. 2 ca /11 ca này đã tử vong. Các bệnh nhân này đều đã được điều trị kháng sinh, phẫu thuật ở một số cơ sở y tế khác trước đó nhưng chưa hết bệnh lý. Họ tìm tới Bệnh viện Chợ Rẫy khi có tình trạng đau đớn: Đau đầu, đau mắt, đau răng…”, PGS.TS Trần Minh Trường, nguyên Phó Giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy, cho hay.

Bệnh viện Tai Mũi Họng Tp.HCM, Răng Hàm Mặt Trung ương Tp.HCM bước đầu cũng ghi nhận một số bệnh nhân hoại tử xương hàm mặt, tuy nhiên hiện chưa rõ số lượng. Đa số bệnh nhân sưng đau vùng má, đau răng, lung lay răng, chảy mủ hôi giống tình trạng viêm xoang.

Chia sẻ với Lao Động, bác sĩ Nguyễn Văn Tuấn, Trưởng khoa Phẫu thuật hàm mặt, Bệnh viện Răng Hàm Mặt Trung ương Tp.HCM cho biết, từ khi Tp.HCM mở cửa trở lại, bệnh viện đã tiếp nhận 16 trường hợp nhập viện bị hoại tử xương hàm trên và vùng mặt. Trong đó, có 3 ca nặng kèm bệnh lý tiểu đường nên chuyển sang Bệnh viện Chợ Rẫy điều trị. Đặc điểm chung của tất cả những ca bệnh này đều xuất hiện sau khi mắc Covid-19.

Theo bác sĩ Nguyễn Văn Tuấn, với những bệnh lý về hoại tử xương hàm thường xảy ra ở xương hàm dưới, vì mạch máu nuôi được cung cấp ít hơn xương hàm trên. Tuy nhiên, vấn đề đáng quan tâm hiện nay nhiều bệnh nhân bị hoại tử xương hàm trên nhập viện, đa phần không rõ nguyên nhân và biểu hiện ban đầu là lung lay răng nhẹ, thậm chí có bệnh nhân bị hoại tử xương hàm trên lan nhanh lên tận xương thái dương, xương gò má, tới sàn sọ não…

Những bệnh nhân này thường bị tiểu đường làm ảnh hưởng mạch máu, giảm sức đề kháng, nuôi dưỡng khiến cho xương bị hoại tử, giúp cho vi khuẩn, nấm nhiễm làm tăng hoại tử và tỉ lệ tử vong cao.

PGS.TS Trần Minh Trường cho biết, khi xuất hiện hàng loạt bệnh nhân trên, các bác sĩ Bệnh viện Chợ Rẫy đã tìm kiếm tài liệu trên thế giới, ghi nhận những bệnh nhân trên bị cốt tủy viêm xương hàm mặt, cốt tủy viêm xương nền sọ. Trước đây, bệnh này rất hiếm gặp nhưng từ tháng 5/2021 đến tháng 5/2022, y văn ghi nhận khoảng 80 bài báo cáo, chủ yếu ở Ấn Độ, Trung Quốc, nhiều nước châu Á và một số nước châu Âu, Mỹ. Hầu hết bệnh nhân các nước có bệnh nền, đái tháo đường, đều từng mắc Covid-19 thời điểm biến chủng Delta bùng phát.

Theo bác sĩ Trường, bệnh nhân thường đau vùng đầu, mặt, răng, khẩu cái trong giai đoạn bị nhiễm Covid-19, sau đó tiếp tục tiến triển kéo dài âm ỉ, không giảm. Biểu hiện lâm sàng thường gặp khi bác sĩ khám bệnh là sưng viêm mi mắt; sưng vùng sọ trán; hoại tử xương hàm, răng, xương khẩu cái gây khó nhai; hoại tử nặng hốc mũi lan lên nền sọ.

Hiện nay, nguyên nhân chắc chắn có phải do Covid-19 hay không thì chưa có công trình nghiên cứu nào thực hiện và khẳng định. Tuy nhiên, các y văn thế giới tổng hợp đưa ra 4 nguyên nhân chính có nguy cơ gây ra tình trạng “chết xương” lạ này như: Do Covid-19 bám vào thụ thể ACE-2 (ở niêm mạc mũi, miệng) có khả năng làm tắc mạch máu nuôi xương hàm trên và gây tăng đông, giảm máu nuôi dưỡng xương; Sử dụng thuốc Corticosteroid trong phác đồ điều trị Covid-19; Bị nhiễm trùng cơ hội do vi khuẩn, vi nấm; Những bệnh nhân có bệnh toàn thân như đái tháo đường…

Trong công tác điều trị hoại tử xương đều giống nhau, các bác sĩ sẽ phải xử lý hết phần xương đã chết và nhiễm trùng để không còn ổ nhiễm. Nếu không lấy hết sẽ bị viêm nhiễm, sốc nhiễm trùng… rất nguy hiểm. Sau phẫu thuật, bệnh nhân sẽ được theo dõi từ 3-6 tháng, phần xương bị hoại tử sẽ được tái tạo vi phẫu nhằm phục hồi hàm mặt cho bệnh nhân.

Bác sĩ Nguyễn Văn Tuấn khuyến cáo, khi người dân có triệu chứng lung lay răng, chảy mủ, sưng đau họng… thậm chí là loét lộ xương rõ ràng cần đến bệnh viện ngay lập tức, bởi phát hiện càng sớm ổ nhiễm trùng và phần xương hoại tử càng nhỏ, khả năng phục hồi nhanh hơn.

Minh Hoa (t/h)