Người lao động tự chốt sổ bảo hiểm xã hội được không?

Sổ bảo hiểm xã hội (BHXH) là căn cứ để giải quyết chế độ BHXH cho người tham gia theo quy định của pháp luật. Sổ BHXH ghi lại những thông tin của người lao động về quá trình đóng và hưởng BHXH.

Mỗi cá nhân khi tham gia BHXH sẽ được cấp 1 sổ BHXH duy nhất, trong trường hợp sổ bị mất, hỏng hoặc thay đổi thông tin người tham gia BHXH sẽ yêu cầu được cấp lại sổ BHXH mới. Sổ mới sẽ kèm theo tờ rời tóm tắt và ghi lại các thông tin từ sổ cũ để phục vụ việc tính toán các chế độ trong tương lai. Sổ BHXH mới cấp lại được ghi rõ sổ BHXH cấp lần lần thứ mấy.

Căn cứ theo Khoản 2, Điều 96, Luật Bảo hiểm xã hội, sổ bảo hiểm xã hội sẽ được thay thế bằng thẻ bảo hiểm xã hội. Các thông tin về quá trình tham gia BHXH của người lao động sẽ được lưu trữ và ghi lại trên hệ thống BHXH điện tử quốc gia. Trong tương lai thực hiện chốt sổ bảo hiểm xã hội sẽ căn cứ từ các thông tin được truy cập từ thẻ BHXH của người lao động.

Trách nhiệm chốt sổ bảo hiểm xã hội

Người lao động có tự chốt sổ bảo hiểm xã hội được không? Đây là vấn đề được nhiều bạn đọc quan tâm đặc biệt là các đối tượng muốn nhận trợ cấp hưu trí 1 lần, các đối tượng muốn hưởng chế độ thai sản, chế độ bảo hiểm thất nghiệp.

Theo Khoản 3, Điều 47, Bộ Luật lao động 2012 quy định, người sử dụng lao động có trách nhiệm hoàn thành thủ tục xác nhận và trả lại sổ bảo hiểm xã hội và những giấy tờ khác mà người sử dụng lao động đã giữ lại của người lao động.

Mặt khác, tại Khoản 5, Điều 21, Luật bảo hiểm xã hội 2014 quy định về trách nhiệm của người sử dụng lao động là phối hợp với cơ quan bảo hiểm xã hội trả sổ bảo hiểm xã hội cho người lao động, xác nhận thời gian đóng bảo hiểm xã hội khi người lao động chấm dứt hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc hoặc thôi việc theo quy định của pháp luật.

Như vậy, căn cứ vào nội dung của luật thì tới thời điểm hiện tại người lao động không thể tự chốt sổ BHXH cho mình. Để có thể thực hiện hiện việc chốt sổ BHXH người lao động cần yêu cầu người sử dụng lao động, các cơ quan BHXH có thẩm quyền trực tiếp quản lý hồ sơ BHXH của mình thực hiện chốt sổ.

Trường hợp người sử dụng lao động cố tình trốn tránh, không thực hiện trách nhiệm này thì người lao động có thể liên hệ với Phòng Lao động Thương binh và Xã hội quận/huyện nơi doanh nghiệp đặt trụ sở hoặc Thanh tra Sở Lao động Thương binh và Xã hội để được can thiệp giúp đỡ.

Thủ tục chốt sổ cho người lao động

Các doanh nghiệp, đơn vị sử dụng lao động khi làm thủ tục chốt sổ cho người lao động cần thực hiện báo giảm lao động trước khi thực hiện chốt sổ. 2 bước thực hiện thủ tục chốt sổ BHXH gồm:

Bước 1, báo giảm lao động

Chuẩn bị hồ sơ cần chuẩn bị để báo giảm lao động gồm:

- Danh sách lao động tham gia BHXH, BHYT (mẫu D02-TS theo Quyết định 595/QĐ-BHXH năm 2017 thay thế Quyết định 959/QĐ-BHXH năm 2015).

- Biên bản trả thẻ BHYT với trường hợp doanh nghiệp đã nộp trước đó (nếu có).

- Thẻ BHYT còn thời hạn sử dụng (1 bản/người).

- Quyết định chấm dứt hợp đồng lao động.

Doanh nghiệp hoàn thiện các giấy tờ nêu trên và gửi tới cơ quan BHXH nơi doanh nghiệp tham gia đóng BHXH. Đối với các doanh nghiệp sử dụng phần mềm Bảo hiểm xã hội điện tử eBH có thể thực hiện nghiệp vụ báo giảm lao động dễ dàng qua phần mềm.

Bước 2, chốt sổ bảo hiểm xã hội

Hồ sơ làm thủ tục chốt sổ bảo hiểm gồm:

- Tờ khai đơn vị tham gia, điều chỉnh thông tin BHXH, BHYT (Mẫu TK3-TS).

- Danh sách lao động tham gia BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp (Mẫu D02-TS).

- Bảng kê thông tin (Mẫu D01-TS).

- Sổ bảo hiểm xã hội.

- Công văn chốt sổ của đơn vị (Mẫu D01b-TS).

- Quyết định hưởng trợ cấp thất nghiệp hoặc Quyết định chấm dứt hưởng trợ cấp thất nghiệp (nếu có).

Khi doanh nghiệp hoàn tất hồ sơ chốt sổ BHXH có thể nộp hồ sơ qua mạng khi nếu không đính kèm thẻ BHYT còn hạn, nộp qua đường bưu điện hoặc nộp trực tiếp (tùy quận huyện) tại cơ quan BHXH mà công ty đặt trụ sở chính.

Căn cứ quy định tại Khoản 2, Điều 47, Bộ luật lao động năm 2012 trong thời hạn 7 ngày làm việc, kể từ ngày chấm dứt hợp đồng lao động, hai bên có trách nhiệm chốt sổ BHXH và thanh toán đầy đủ các khoản có liên quan đến quyền lợi của mỗi bên. Chốt sổ có thể kéo dài lên tới 30 ngày nếu thuộc trường hợp đặc biệt.

Hoàng Mai