Nghĩ về chữ “Hiếu” nhân ngày Vu Lan

Mấy hôm nay, khắp Facebook tràn ngập chữ Hiếu. Có người báo hiếu mùa Vu Lan bằng việc đưa mẹ đi du lịch. Lại có người trở về nhà, tự tay xuống bếp nấu một bữa ăn. Chữ Hiếu nào cũng đáng trân quý như nhau. Và tôi tin vào những điều hiếu kính mà mọi người hôm nay như tin vào những điều tốt đẹp trên đời. Chỉ là đừng hình thức, hãy thật tâm. Chữ Hiếu chỉ cần cha mẹ biết là đủ, đừng biến nó thành màn trình diễn.

Bao nhiêu năm, chữ Hiếu đã thay đổi đi nhiều. Xưa cha mẹ đặt đâu con ngồi đó là có Hiếu. Xưa chữ Hiếu cần đủ lệ bộ “Thưa cha”, “Thưa mẹ” mới là phải phép. Xưa chữ Hiếu cấm con cái được nhìn vào mặt cha mẹ cãi láo. Xưa chữ Hiếu là con cái lớn khôn đi làm là phải nuôi cha nuôi mẹ đến khi cha mẹ già, chết. Xưa chữ Hiếu còn là phải thành công để cha mẹ nở mặt nở mày với làng xóm láng giềng (được coi là Đại Hiếu).

Nhiều người bảo tôi rằng: Ngày nay chữ Hiếu bị coi nhẹ quá. Làm sao để dạy lũ trẻ hiểu về chữ Hiếu đây anh? Em sợ lại giống bên… Tây, con cái 18 tuổi vác balô bỏ đi hết. Ừ, ngày nay chữ Hiếu được giản lược đi nhiều. Khoảng cách thế hệ, suy nghĩ khác nhau khiến con cái ngày nay không thể cha mẹ đặt đâu con ngồi đó.

Cuộc sống nhanh hối hả khiến người ta cũng giản lược đi thưa gửi. Nhiều cha mẹ về già còn nhiều tiền hơn cả con cái nên cũng chẳng cần con phải nuôi mình. Và chữ “Đại Hiếu” con cái làm nở mặt nở mày cha mẹ với chòm xóm cũng không còn cần thiết nữa. Nhiều cha mẹ chỉ mong con cái bình an và hạnh phúc là đủ. Là đừng làm điều gì khiến cha mẹ đau lòng.

Tôi chỉ bổ sung thêm rằng chính chúng ta sẽ là tấm gương cho con cái mình. Muốn con học chữ Hiếu mà cha mẹ không có Hiếu thì làm sao con Hiếu? Là chữ Hiếu đôi khi chỉ giản đơn như là sự lắng nghe, yêu thương, bao dung với cha mẹ mình. Khác biệt thế nào, nếu thương cha, thương mẹ, chúng ta sẽ tìm ra cách lấp đầy. Là đừng oán trách mẹ cha. Thời của các cụ nó thế rồi. Định kiến nhiều năm đã thành nếp nghĩ rồi. Hơn thua với cha mẹ chẳng giúp mọi thứ tốt lên. Hãy đọc thấy tình thương của cha mẹ trong những lời cha mẹ nói.

Dạy con chữ Hiếu cũng vậy. Là mở lòng ra với con nhiều hơn. Cho con thấy cha mẹ thương con nhiều đến thế nào? Đôi khi thương sai làm con thương tổn thì hãy xin lỗi con đi. Dạy con chữ Hiếu chính là dạy con cách báo đáp lại cha mẹ trước khi đòi hỏi cha mẹ. Báo đáp ấy chẳng phải “sau này lớn lên kiếm nhiều tiền để nuôi cha mẹ”.

Báo đáp ấy chỉ đơn giản là con hoàn thành trách nhiệm của con, là con biết nghĩ đến cha mẹ mình trước khi con định làm điều gì đó. Là con có thể tâm sự với cha mẹ bất cứ lúc nào. Cha mẹ không phán xét hay áp đặt con. Là tăng trao đổi không chỉ là chuyện trò mà còn là tiếp xúc cơ thể. Chạm vào nhau nhiều hơn.

Là chính ta cũng phải nỗ lực để nhận những lòng hiếu thảo, biết ơn từ con. Đừng “tao là mẹ mày nên mày phải có hiếu với tao”. Mà muốn thế, hãy cho con biết giá trị của 2 chữ Gia Đình. Chỉ khi con hiểu giá trị của gia đình thì mới mong con có hiếu được, học được chữ Hiếu.

Và nay, Vu Lan báo hiếu, hãy hướng về Gia Đình của bạn…

Nhà văn Hoàng Anh Tú