Nga đối mặt với thách thức lớn khi lấp đầy khoảng trống Mỹ để lại ở Syria

Theo lawfareblog, khi cuộc nội chiến Syria bắt đầu, Nga và Mỹ đều hậu thuẫn cho các bên đối lập. Moscow quyết không để cho Tổng thống Syria Assad phụ thuộc vào sự quyết định của Mỹ và châu Âu mặc cho Mỹ lúc đầu tuyên bố “ông Assad phải ra đi”.

Vào hè năm 2015, khi chính quyền ông Assad đứng trước sự sụp đổ nếu không có được sự hậu thuẫn quân sự từ bên ngoài, Nga quyết định can thiệp. Gần đây, Nga đang thể hiện vai trò của một người hòa giải, mở ra các cuộc đàm phán với Thổ Nhĩ Kỳ, Iran nhằm kết thúc cuộc nội chiến đẫm máu ở quốc gia Trung Đông.

Nỗ lực quân sự của Moscow dưới sự trợ giúp của Iran mang đến thành công lớn. Ông Assad hiện đã kiểm soát hầu khắp lãnh thổ và Mỹ đã tuyên bố rút quân khỏi nơi đây. Ngày 19/12/2018, Tổng thống Trump viết:  “Chúng ta đã chiến thắng IS ở Syria, lý do duy nhất để lực lượng Mỹ ở đây dưới thời Trump”. Tổng thống Nga Putin ngợi ca tuyên bố rút quân của Mỹ rằng: “Quyết định rút quân đã được đưa ra, và đó là quyết định đúng đắn”.

Kể từ sau đó, Nga phải vật lộn với nhiều căng thẳng với các đối tác của mình ở đây. Quyết định rút quân của ông Trump đã để lại tác động rõ rệt lên các bước đi của Nga.

Sự thành công của Nga ở Syria

Có thể cho rằng sự can thiệp quân sự của Nga ở Syria đã mang đến thành công ngoài mong đợi của ông Putin. Để bảo đảm an toàn cho chính quyền ông Assad, chiến dịch 4 năm đã đưa Nga đến khả năng  bảo vệ quyền lực mới cũng như sự hỗ trợ đồng minh tuyệt vời của Moscow.

Hành động của Kremlin ở Syria cũng làm gia tăng vai trò của Nga trên thế giới. Hơn nữa, Nga cũng đang ngày càng khẳng định vai trò trung gian môi giới tuyệt vời ở khu vực.

Vì lý do này nhiều nhà quan sát lập luận rằng việc Mỹ rút lui khỏi Syria là thắng lợi lớn cho Nga. Chỉ vài giờ sau tuyên bố rút quân của ông Trump, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova chỉ ra rằng biên giới Syria-Jordan “có thể trở về cuộc sống thanh bình như Aleppo”. Nhà ngoại giao Zakharova lập luận rằng sự hiện diện của Mỹ là vật cản lớn cho giải pháp hòa bình của cuộc nội chiến Syria. Nhiều nhà phân tích phương Tây lập luận rằng việc Mỹ rút lui tốt cho cả Nga và Iran.

Và những cản trở cho Nga

Dù tuyên bố rút quân của Mỹ mang đến nhiều ích lợi cho mục tiêu đối ngoại của Nga nhưng điều này cũng gây các thách thức cho Moscow. Điện Kremlin từ lâu đã gặp khó khăn trong việc quản lý các đồng minh cũ của mình ở Syria. Thổ Nhĩ Kỳ và Nga bất đồng trong vấn đề người Kurd và trong nhiều khía cạnh, Iran và Nga cũng có những mâu thuẫn trong việc hậu thuẫn ông Assad. Khi Mỹ còn tham gia cuộc chiến ở Syria, vấn đề các đồng minh của Nga là thứ yếu. Nhưng khi Nga là cường quốc duy nhất tham gia nội chiến Syria thì Moscow phải đối mặt với nhiều vấn đề quan trọng: Ai sẽ kiểm soát vùng lãnh thổ dự kiến sẽ bị Mỹ bỏ trống? Ankara có cố tình nắm giữ vùng lãnh thổ này? Người Kurd có chấp nhận để chính quyền Syria kiểm soát quyền tự chủ của mình? Điện Kremlin có thể lý giải về sự hiện diện lâu dài của Tehran ở Syria trước yêu cầu của Israel về việc Iran rút hoàn toàn khỏi Syria không?

Việc Mỹ rút lui khỏi cuộc nội chiến Syria có tác động khá lớn đến Nga. Ở vai trò riêng biệt, mỗi mối quan hệ song phương đều mang đến các lợi ích cho Điện Kremlin, từ sự giúp đỡ nhằm củng cố chế độ ông Assad cho tới việc nới lỏng ràng buộc giữa Thổ Nhĩ Kỳ và NATO cho tới sự giúp đỡ về mặt kỹ thuật của Israel.

Nhưng vắng Mỹ, Nga cũng sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức trong việc làm xoa dịu cuộc xung đột giữa các nước trong khu vực nhằm đạt mục tiêu cơ bản.

Hồi tháng 2, người đứng đầu ủy ban các vấn đề quốc tế của Nga Andrey Kortunov đã nhắc đến những viễn cảnh không mấy tươi đẹp cho Syria. Trong đó có các cuộc đấu tranh giữa Thổ Nhĩ Kỳ và người Kurd, cuộc xung đột giữa Iran và Israel. Giới chức Nga cũng ý thức rất rõ về việc lợi ích của các đối tác sẽ tạo nên các xung đột mới ra sao và cả những lo lắng bủa vây.

Xem thêm >> Bí ẩn lý do Nga bất ngờ thay thế chỉ huy lực lượng tại Syria