Giải quyết tranh chấp đất đai kiểu "cùn", Phó trưởng thôn lĩnh án

Hậu quả khôn lường từ việc giải quyết mâu thuẫn không đúng cách

TAND tỉnh Bắc Kạn vừa xét xử sơ thẩm vụ án hình sự Hủy hoại tài sản đối với bị cáo Đặng Nguyên Minh (SN 1964) và Triệu Thị Nga (SN 1968), cùng trú tại trú tại huyện Chợ Mới, tỉnh Bắc Kạn.

Quá trình mở tòa, hành vi phạm tội của các bị cáo được thể hiện như sau: Vào 19h ngày 18/5/2019, Đặng Nguyên Minh, nguyên là Phó trưởng thôn Nà Luống đã gõ kẻng thông báo để triệu tập người dân thôn Nà Luống tập trung tại hội trường thôn để họp bàn về công việc của thôn, sau đó bàn về việc giải quyết tranh chấp đất với thôn Bản Mới, xã Bình Văn.

Quá trình họp thôn, Đặng Nguyên Minh đã kêu gọi và thống nhất với người dân trong thôn là sáng hôm sau, người dân trong thôn tập trung, mang theo nước uống để nhổ cây keo mới trồng của gia đình ông Ma Phúc Kế (SN 1960), trú tại thôn Bản Mới, xã Bình Văn.

Đến khoảng 7h30 ngày 19/5/2019, Minh gõ kẻng triệu tập được khoảng 60 người dân thôn Nà Luống, xã Như Cố, như đã thống nhất tại buổi họp thôn hôm trước.

Tại đây, Minh lấy bài phát biểu do bị cáo tự chuẩn bị với nội dung đã nhiều lần khiếu kiện về việc tranh chấp đất đai giữa thôn Nà Luống, xã Như Cố, huyện Chợ Mới với thôn Bản Mới, xã Bình Văn nhưng không được cấp có thẩm quyền giải quyết và kêu gọi người dân thôn Nà Luống đi phá rừng để gây áp lực với chính quyền địa phương.

Sau đó, Đặng Nguyên Minh cùng Triệu Thị Nga và nhiều người dân thôn Nà Luống đi bộ đến khu rừng trồng keo thuộc lô 21A, khoảnh 10, tiểu khu 433 của ông Ma Phúc Kế, thuộc thôn Bản Mới giáp ranh với thôn Nà Luống.

Tại đây, Minh, Nga cùng nhiều người dân dùng tay nhổ cây keo của gia đình ông Kế.

Đến khoảng 10h30 cùng ngày, tổ công tác của UBND Chợ Mới và chính quyền xã Bình Văn, huyện Chợ Mới đến tuyên truyền, vận động bà con không nhổ cây nhưng mọi người không dừng lại mà tiếp tục nhổ đến 11h cùng ngày mới dừng lại. Tổng số cây keo bị nhổ là hơn 3 nghìn cây trên diện tích hơn 1,9 ha đất của gia đình ông Kế.

1 bị cáo được trả tự do ngay tại tòa

Tại tòa, bị cáo Đặng Nguyên Minh thừa nhận hành vi phạm tội của mình, hành vi phạm tội của bị cáo phù hợp với các chứng cứ, tài liệu có trong hồ sơ vụ án và phù hợp với lời khai của những người làm chứng, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trong vụ án.

Luật sư Phan Kế Hiền – Giám đốc công ty Luật Bảo Tín (Đoàn luật sư TP.Hà Nội) bào chữa cho bị cáo Đặng Nguyên Minh nêu quan điểm: Trong suốt quá trình điều tra và tại phiên tòa, Đặng Nguyên Minh đã thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải, tích cực tác động gia đình nộp tiền để khắc phục bồi thường cho bị hại. Bị cáo phạm tội do lạc hậu, là lao động chính trong gia đình và được người bị hại xin giảm nhẹ hình phạt. Do vậy, luật sư Hiền đề nghị HĐXX xử phạt bị cáo dưới mức thấp nhất của khung hình phạt theo điều luật mà bị cáo bị truy tố.

Tiếp đến, bị cáo Triệu Thị Nga trong quá trình điều tra cũng như tại phiên tòa đều không thừa nhận hành vi nhổ cây keo của gia đình ông Ma Phúc Kế. Bị cáo chỉ thừa nhận sáng 19/5/2019 cùng mọi người đến khu vực đồi keo của nhà ông Kế nhưng bản thân không trực tiếp tham gia nhổ keo.

Là người bào chữa cho bị cáo Nga, luật sư Nguyễn Hồng Tâm – công ty Luật Bảo Tín cho rằng: Trong vụ án, kể từ quá trình điều tra đến nay, bị cáo Nga một mực kêu oan. Quá trình nghiên cứu kỹ lưỡng hồ sơ cùng với việc đối chiếu với quy định pháp luật, luật sư nhận thấy còn nhiều vấn đề then chốt chưa được làm rõ; tài liệu, chứng cứ kết tội thân chủ của mình hoàn toàn chưa thuyết phục, mới chỉ căn cứ vào lời khai của một phía. Do vậy, luật sư Tâm đề nghị HĐXX áp dụng Điều 280 Bộ luật Tố tụng Hình sự trả hồ sơ để điều tra bổ sung.

Tuy nhiên, phía HĐXX cho rằng, căn cứ vào phần xét hỏi, tranh tụng tại phiên tòa, căn cứ vào lời khai của những người làm chứng và các tài liệu chứng cứ có trong hồ sơ vụ án đủ cơ sở để khẳng định bị cáo Triệu Thị Nga là đồng phạm trong vụ án này.

Tòa cấp sơ thẩm nhận định hành vi nêu trên của Đặng Nguyên Minh và Triệu Thị Nga đã phạm vào tội Hủy hoại tài sản. Xét thấy hành vi của các bị cáo là nguy hiểm cho xã hội, xâm phạm đến quan hệ sở hữu được Nhà nước và pháp luật bảo vệ.

Trong vụ án, bị cáo Minh là người có uy tín trong dân tộc thiểu số, đáng lẽ bằng sự hiểu biết, uy tín và sức ảnh hưởng của mình đến quần chúng; bị cáo nên giải thích, khuyên bảo cho người dân hiểu về chính sách pháp luật của Nhà nước thì bị cáo lại kích động, lôi kéo người dân biểu tình, gây sức ép cho chính quyền địa phương, đồng thời gây thiệu hại đến tài sản của người khác. Do vậy, cần phải có hình phạt nghiêm khắc mới đủ sức răn đe, phòng ngừa chung.

Tuy nhiên, xét thấy các bị cáo là người chưa có tiền án, tiền sự, là người có uy tín trong cộng đồng người dân tộc thiểu số; các bị cáo đã ăn năn hối cải nên được xem xét giảm nhẹ một phần hình phạt.

Vì các lẽ trên, TAND tỉnh Bắc Kạn tuyên phạt bị cáo Đặng Nguyên Minh 9 tháng tù; xử phạt bị cáo Triệu Thị Nga 6 tháng 9 ngày tù (bằng đúng thời gian tạm giam), nên trả tự do cho bị cáo Nga ngay tại tòa.