Giải mã bí ẩn loài động vật có “khẩu súng âm thanh” được mệnh danh “ồn ào” nhất hành tinh

Loài tôm gõ mõ Alpheus bellulus sinh sống ở vùng biển Ấn Độ Dương - Tây Thái Bình Dương chỉ dài 4 - 5 cm và nặng khoảng 50g, nhưng có thể phát ra âm thanh lên tới 200 dB, lớn hơn cả tiếng nổ của động cơ phản lực hay súng trường loại mạnh nghe từ khoảng cách một mét. Bí mật nằm ở chiếc càng lớn, chiếm quá nửa chiều dài cơ thể của chúng.

Chiếc càng của tôm gõ mõ được ví như khẩu súng uy lực của loài vật này, có thể bắn ra luồng sóng xung kích hạ gục đối thủ hoặc con mồi chỉ trong nháy mắt, theo New Scientist.

Khi hai con tôm gõ mõ đối đầu nhau, chúng bất ngờ khép chặt chiếc càng lớn gần bằng một nửa kích thước cơ thể hướng về phía đối thủ, tạo ra tia nước cực mạnh có tốc độ lên tới 30 m/giây.

Uy lực từ cú bắn của loài tôm này hiếm khi gây tử vong, nhưng có thể khiến con tôm bại trận bị đứt càng hoặc hứng chịu thương tích trầm trọng. Nhưng tia nước tốc độ cao này không phải vũ khí gây thương tích, bởi đó là kết quả từ luồng sóng xung kích phát ra từ cú khép càng.

Nhà khoa học Phoevos Koukouvinis ở Đại học London, Anh, cùng các cộng sự đã mô phỏng những gì xảy ra sau khi tôm gõ mõ khép càng ở nhiều tốc độ khác nhau. Họ phát hiện khi càng tôm đóng chặt, ma sát giữa tia nước phun nhanh và vùng nước tĩnh lặng ở xung quanh tạo ra một vòi xoáy.

Khi vòi xoáy bắt đầu xoay tròn tới mức đủ nhanh, nó tạo ra một khoảng trống ở chính giữa. Khi khoảng trống sụp đổ, nó giải phóng sóng xung kích rất mạnh. Tất cả quá trình này xảy ra trong chưa đầy một nửa mili giây, Koukouvinis cho biết.

Do tôm gõ mõ chỉ dài khoảng 5 centimet, khẩu súng xung kích của chúng chỉ dùng để nhắm vào những động vật cỡ bé tương tự. Tôm gõ mõ là loài ăn xác thối, chuyên ăn mảnh vụn dưới đáy biển, do đó chúng hiếm khi sử dụng chiếc càng "bắn đạn" để làm kinh sợ con mồi. Thay vào đó, chúng sử dụng vũ khí sóng xung kích để bảo vệ bạn tình và chỗ ở của mình.

Giống như hầu hết các loài tôm gõ mõ, Alpheus bellulus sở hữu cặp càng bất đối xứng, trong đó, chiếc càng lớn đóng vai trò như "khẩu súng siêu thanh" dùng để săn mồi. Bằng cách khép càng ở tốc độ cực cao (chưa đến một mili giây), nó tạo ra bong bóng khí di chuyển hơn 100 km mỗi giờ về phía trước, kèm theo một tiếng nổ lớn. Sóng xung kích sinh ra có thể làm choáng váng những con tôm và cá nhỏ trong phạm vi 2 m.

Các loài tôm gõ mõ nói chung được xem là một trong những nguồn gây tiếng ồn lớn nhất dưới đại dương. Khi tụ tập thành bầy lớn, chúng có thể gây nhiễu loạn sóng âm, cản trở các thiết bị giao tiếp ngầm.

Chiếc càng lớn của tôm được cấu tạo bởi 2 phần, trong đó có một phần có thể cử động. Khi cơ càng giãn ra, phần càng cử động chuyển về vị trí cũ với tốc độ rất nhanh, đập mạnh vào phần càng cố định và tạo ra một làn sóng bong bóng nước cực mạnh. Với làn sóng bóng nước cực mạnh, tôm súng lục có thể sử dụng vũ khí của mình để săn mồi hay cũng có thể tự vệ.

Tốc độ để tôm súng lục thực hiện cú kẹp càng như vậy chỉ trong vỏn vẹn 1/100 giây. Chưa hết, các bong bóng khí khi vỡ ra cũng cho nhiệt độ lên tới 4.700 độ C - một thứ vũ khí quá kinh khủng.

Tôm súng lục còn dùng chiếc càng của mình để giao tiếp. Cách tôm súng lục nói chuyện với nhau cũng tương tự cá heo hay cá voi khi chúng sử dụng sóng âm thanh.

>>>Xem thêm: Giải mã bí ẩn loài cá có khả năng tạo ra điện có thể giết được cá sấu nhưng bản thân “bình an vô sự”

Phong Linh (Theo BBC/New Scientist)