Giá thanh long "nhảy vọt": Thị trường tiềm năng và bài toán bền vững

Giá thanh long tăng mạnh

Thời gian gần đây, xuất khẩu hút hàng nên giá trái thanh long thương phẩm tăng lên, nhiều người trồng thanh long đã có lãi. 

Trao đổi với báo Đại Đoàn Kết, bà Huỳnh Thu Bé, chủ hộ trồng thanh long ở xã Thanh Bình (huyện Chợ Gạo, tỉnh Tiền Giang) cho biết, mấy ngày này, thương lái thu mua thanh long thương phẩm với giá nhích lên hẳn so với trước, 25.000 đồng/kg. Giờ đây, bà Bé đang thu hoạch nốt số diện tích thanh long còn sót lại để bán với niềm vui trồng thanh long thu được lãi cao. Theo chia sẻ của bà Bé, từ đầu năm đến nay gia đình bà bán 2 đợt thanh long đều có lãi lớn.

“Gia đình tôi trồng khoảng 2ha thanh long, trước đây khó khăn vì thanh long chẳng được giá mấy nhưng mấy năm trở lại đây giá đã nhích lên rất nhiều. Thương lái họ đã vào tận vườn trả 25.000 đồng/kg. Trong khi giá trên 20.000 đồng là có lãi. Với đà này, trồng cam, bưởi cũng không bằng thanh long”, bà Bé cho biết.

Theo bà con nông dân huyện Chợ Gạo, tỉnh Tiền Giang, từ trước Tết Nguyên đán đến nay, đầu ra trái thanh long rất thuận lợi, giá liên tục tăng. Ở thời điểm hiện tại, thanh long ruột đỏ (loại 1) giá trên 34.000 đồng/kg, loại 2 giá 28.000 đồng/kg và loại 3 giá 25.000 đồng/kg. Riêng trái thanh long ruột trắng cũng ở mức 22.000 đồng/kg. So với cùng kỳ năm ngoái, trái thanh long hiện nay tăng hơn 10.000 đồng/kg. Với mức giá ổn này, nhà vườn trồng cây thanh long có lãi gần 500 triệu đồng/ha.

Giá thanh long tăng cao là tin vui cho người trồng thanh long. Thế nhưng, cùng với đó là nỗi lo về tình trạng chặt – trồng, trồng chặt. Bởi theo nhận định của các nhà vườn và ngành nông nghiệp tỉnh Tiền Giang, dù trái thanh long đã giữ mức cao và khá ổn định trong thời gian qua, song cũng chưa thể chắc chắn về tính bền vững do đó, vấn đề nâng cao chất lượng gắn với liên kết sản xuất tiêu thụ sản phẩm cần được quan tâm.

Ông Hoàng Tuấn Hùng, chủ nhà vườn thanh long với diện tích 1,5 ha được trồng theo tiêu chuẩn Global GAP, xã Mỹ Tịnh An, huyện Chợ Gạo cho biết, giá thanh long khởi sắc thực sự là tin vui cho bà con nông dân khi trồng trái cây này đã có lãi lớn. Tuy nhiên, với kinh nghiệm của người trồng thanh long hơn một thập kỷ qua, ông Hùng cho rằng, muốn bền vững hay không phải tổ chức lại sản xuất, liên kết tiêu thụ sản phẩm, làm sao để sản phẩm của mình đủ chất lượng đảm bảo các quy chuẩn quốc tế để có thể xuất khẩu đi nước ngoài, như thế mới có thể bền vững.

Toàn tỉnh Tiền Giang hiện có gần 10.000 ha cây thanh long; trồng nhiều nhất ở huyện Chợ Gạo, Gò Công Tây, Tân Phước, Gò Công Đông… cho sản hàng năm trên 236.000 tấn quả. Cùng với sầu riêng, mít thì trái thanh long cũng là loại trái cây đang cho hiệu quả kinh tế cao nhất do thị trường Trung Quốc hút hàng.

Trước thị trường thanh long tăng giá, ngành nông nghiệp tỉnh Tiền Giang không khuyến khích người dân ồ ạt mở rộng diện tích mà chỉ cải tạo lại vườn cây đúng quy chuẩn, chú trọng các mô hình sản xuất sạch đáp ứng nhu cầu xuất khẩu ra các nước trên thế giới. Chủ trương của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Tiền Giang là, vẫn xem thanh long là cây trồng chủ lực trong cơ cấu sản xuất nông nghiệp. Tuy nhiên, để tránh tình trạng trồng – chặt chạy theo thị trường khi được giá, Sở khuyến cáo bà con nông dân không nên phát triển thêm diện tích mà cần đầu tư chăm sóc, phòng trừ dịch hại diện tích hiện có, đặc biệt là sản xuất rải vụ để không cùng một lúc thu hoạch sản lượng lớn dẫn đến dội chợ sẽ bị rớt giá.

Theo Chi cục Trồng Trọt - Bảo vệ thực vật tỉnh Tiền Giang, hiện các thị trường tiêu thụ lớn trái thanh long như Trung Quốc và một số thị trường khác, quy chuẩn về các vấn đề an toàn thực phẩm, truy xuất nguồn gốc rất cao nên các sản phẩm nông sản nói chung, thanh long nói riêng cần phải nâng chất để có thể đáp ứng yêu cầu của các thị trường, kể cả thị trường khó tính nhất.

Tại Long An giá thanh long thời gian qua cũng tăng, ông Nguyễn Quốc Trịnh, Chủ tịch Hiệp hội Thanh long Long An cũng lo ngại các nhà vườn mới đây chuyển sang trồng dừa, trồng cau sẽ quay trở lại trồng thanh long. Điều này dẫn đến tình trạng "trồng, chặt" và đẩy giá thanh long giảm trở lại. Việc này, Bộ Nông nghiệp và Sở Nông nghiệp các địa phương cũng chỉ có thể khuyến cáo bà con chứ không có quyền quyết định bà con trồng gì.

Theo số liệu của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Bình Thuận cho hay, đến cuối tháng 12/2022, diện tích trồng thanh long trên địa bàn khoảng 26.977ha, giảm 5.283ha so với năm 2021; sản lượng đạt hơn 600.000 tấn, giảm hơn 80.000 tấn so với năm 2021.

Việt Nam có diện tích và sản lượng thanh long lớn nhất Châu Á

Theo Bộ Công Thương Việt Nam có diện tích và sản lượng thanh long lớn nhất Châu Á và là nước xuất khẩu thanh long lớn nhất thế giới. Giá trị xuất khẩu thanh long của Việt Nam cũng tăng liên tục, từ hơn 57 triệu USD năm 2010, tăng lên hơn 483 triệu USD vào năm 2015 và đạt 1,34 tỷ USD năm 2020, cao hơn cả một số mặt hàng nông sản xuất khẩu truyền thống của Việt Nam như chè, hạt tiêu... Năm 2021, sản lượng thanh long cả nước năm 2021 đã tăng gấp đôi với gần 1,4 triệu tấn thanh long, tiếp tục là mặt hàng xuất khẩu chủ lực của trái cây Việt Nam với kim ngạch đạt hơn 1,04 tỷ USD, chiếm tỷ trọng 29,4% tổng kim ngạch xuất khẩu rau quả cả nước. Đây là sản phẩm đã thâm nhập được nhiều thị trường nhất, đặc biệt được trên 12 quốc gia, vùng lãnh thổ trên thế giới đồng ý bảo hộ chỉ dẫn địa lý; trong đó, có các thị trường lớn và khó tính như: Mỹ, Nhật Bản, Anh, Đức, Pháp và Hàn Quốc...,

Theo định hướng của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, diện tích thanh long đến năm 2030 của cả nước là 48.500ha - 49.000ha. Năm 2021, diện tích thanh long cả nước đã đạt 65.000ha, sản lượng hơn 1,3 triệu tấn. Các tỉnh có diện tích thanh long lớn là Bình Thuận 33.000ha, Long An trên 11.800ha và Tiền Giang xấp xỉ 10.000ha.

Thị trường tiềm năng đã rộng mở trở lại

Thông tin trên Vnexpress trước đó, Tổng cục Hải quan Trung Quốc thông báo từ ngày 8/1 gỡ bỏ tất cả biện pháp xét nghiệm axit nucleic phòng chống Covid-19 tại cửa khẩu đối với hàng hóa nhập khẩu, bao gồm cả hàng hóa đông lạnh. Đồng thời, Trung Quốc sẽ mở cửa biên giới và dỡ bỏ hoàn toàn các biện pháp cách ly phòng dịch Covid-19.

Theo Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Lê Minh Hoan, Trung Quốc mở cửa là cơ hội cho nông sản Việt Nam xuất khẩu, nhất là xuất trái cây. Tuy nhiên, ông cũng lưu ý quốc gia này ngày càng nâng cao kiểm tra chất lượng hàng hóa, mã vùng trồng nên đề nghị các địa phương hỗ trợ doanh nghiệp và nông dân làm đúng theo quy định của nước bạn để mọi việc thuận lợi.

Trúc Chi (t/h)