Gần một nửa dân số thế giới đối mặt với tình trạng căng thẳng về nước

Thông tin từ TTXVN tại Paris, WRI chuyên nghiên cứu các vấn đề liên quan đến tài nguyên và môi trường đã phối hợp với Aqueduct - chương trình được hỗ trợ bởi một liên minh của các trung tâm nghiên cứu, trường đại học, chính phủ và các doanh nghiệp, công bố bản đồ thể hiện tình trạng thiếu nước hiện nay và trong tương lai.

Báo cáo của WRI cho thấy khoảng 4 tỷ người, tức gần một nửa dân số thế giới, đang đối mặt với tình trạng căng thẳng “cao” về nước trong ít nhất 1 tháng mỗi năm.

Theo phân tích của WRI và Aqueduct, dựa trên bộ số liệu từ năm 1979 đến năm 2019, tỉ lệ dân số bị ảnh hưởng có thể sẽ tăng lên gần 60% vào năm 2050.

Căng thẳng "cao" có nghĩa là ít nhất 60% tài nguyên nước có sẵn đã được sử dụng, dẫn đến sự cạnh tranh cục bộ giữa những người dùng khác nhau.

Hiện tại, có 25 quốc gia đang phải đối mặt với mức "căng thẳng cao cực độ" về tài nguyên nước. Điều này có nghĩa là sự mất cân đối giữa việc sử dụng nước và các nguồn nước dự trữ của họ đã lên tới ít nhất 80%.

Bahrain, Cyprus, Kuwait, Liban và Oman là những nước phải đối mặt với tình trạng nghiêm trọng nhất, đứng đầu danh sách cùng với Chile, Hy Lạp và Tunisia.

Tại khu vực Nam Á, hơn 74% dân số phải sống trong cảnh thiếu nước nghiêm trọng, nhưng họ vẫn đứng sau Trung Đông và Bắc Phi, nơi có đến 83% dân số bị ảnh hưởng.

“Nước là nguồn tài nguyên quan trọng cho ngành trồng trọt và chăn nuôi cũng như các hoạt động thiết yếu khác. Do đó, căng thẳng về nước có thể mang lại nhiều rủi ro như việc làm, an ninh lương thực và sức khỏe của người dân trên toàn cầu. Trước tình trạng gia tăng dân số, phát triển kinh tế và biến đổi khí hậu, khủng hoảng về nguồn nước sẽ trở nên nghiêm trọng nếu không quản lý nước hợp lý”, các tác giả báo cáo cho biết.

Theo báo cáo, căng thẳng về nguồn nước càng gia tăng sẽ càng đe dọa nền kinh tế của các quốc gia, nhất là các nước sản xuất lương thực. Một nghiên cứu về rủi ro nước khác cho biết 60% nền nông nghiệp cần đến tưới tiêu trên thế giới phải đối mặt tình trạng căng thẳng về nước rất cao, đặc biệt là mía, lúa mì, gạo và ngô. Đến năm 2050, thế giới sẽ cần sản xuất nhiều hơn 56% lượng calo thực phẩm so với năm 2010 để nuôi sống dân số dự kiến là 10 tỷ người.

Số tiền thiệt hại từ áp lực tiêu thụ nước dự kiến lên đến 31% GDP toàn cầu (70 nghìn tỷ USD) vào năm 2050, tăng từ 24% (15 nghìn tỷ USD) vào năm 2010. Bốn quốc gia Ấn Độ, Mexico, Ai Cập và Thổ Nhĩ Kỳ sẽ chịu ảnh hưởng nặng nề vào năm 2050.

Ngành công nghiệp khai khoáng cũng phụ thuộc nhiều vào nguồn nước. Do đó, Chile, nhà sản xuất lithium lớn thứ hai thế giới - một kim loại được coi là quan trọng đối với quá trình chuyển đổi năng lượng - thông báo rằng họ muốn tăng mức tiêu thụ nước lên 20 lần vào năm 2050.

Trên phạm vi toàn cầu, nhu cầu sử dụng nước đã và đang không ngừng gia tăng. Nhu cầu đã tăng gấp đôi kể từ năm 1960, do sự bùng nổ của nông nghiệp tưới tiêu, nhu cầu ngày càng cao về sản xuất năng lượng, các ngành công nghiệp và sự tăng trưởng của dân số.

Thậm chí, tốc độ gia tăng nhu cầu nước còn nhanh hơn tốc độ tăng dân số toàn cầu. Hiện tượng này được đặc biệt nhận thấy rõ ở các quốc gia đang phát triển.

Theo các nhà nghiên cứu, chu trình tự nhiên của nước đang thay đổi, gây ra mưa lớn và hạn hán cực kỳ nghiêm trọng. Là một nguồn tài nguyên, nước đang ngày càng khan hiếm hơn trong bối cảnh loài người và hầu hết sinh vật sống trong tự nhiên đều cần nước hơn khi các đợt nắng nóng tấn công mạnh hơn. Do đó, WRI khẳng định “thế giới đang đối mặt với cuộc khủng hoảng nước chưa từng có, càng trầm trọng hơn do biến đổi khí hậu."

Các tác giả của báo cáo cho rằng việc hạn chế tác động của cuộc khủng hoảng nước sẽ không tốn nhiều chi phí, với điều kiện là việc quản lý nước phải được cải thiện.

Họ ước tính ngân sách cần thiết vào khoảng 1% GDP toàn cầu để khắc phục tình trạng thiếu đầu tư thường xuyên vào cơ sở hạ tầng, thay đổi mô hình tưới tiêu, tập trung phát triển các giải pháp dựa vào thiên nhiên (ví dụ như bảo vệ rừng ngập mặn và đất ngập nước), sử dụng nước thải đã qua xử lý... và giảm phát thải khí nhà kính, nhằm giảm thiểu sự nóng lên toàn cầu.

Các nhà chức trách ở Singapore và Las Vegas (Mỹ) đã tiết kiệm nước bằng cách khử muối cùng các kỹ thuật khác như xử lý và tái sử dụng nước thải để đảm bảo có thể phát triển mạnh mẽ ngay cả trong điều kiện khan hiếm nước nhất.

Nói thêm về các biện pháp can thiệp có thể ngăn chặn tình trạng căng thẳng về nước dẫn đến khủng hoảng nước. Báo cáo lưu ý rằng sự can thiệp về chính trị là cần thiết để thuyết phục người dân áp dụng các biện pháp tiết kiệm nước. 

Minh Hoa (t/h theo TTXVN, Thanh Niên)