Gần 43.000 tỷ đồng tiền thuế không có khả năng thu hồi, vì đâu nên nỗi?

Gần 43.000 tỷ tiền thuế không còn khả năng nộp về ngân sách

Sáng nay 22/10, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 8 Quốc hội khóa XIV, Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, trình bày Tờ trình về dự thảo Nghị quyết về khoanh tiền nợ thuế, xóa tiền phạt chậm nộp, tiền chậm nộp đối với người nộp thuế không còn khả năng nộp ngân sách Nhà nước.

Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng cho biết, trong gần 5 năm qua, từ năm 2014 đến tháng 8/2019, tỷ trọng tổng nợ trên tổng thu nội địa đã giảm mạnh từ 12,2% xuống mức 6,9%.

Tuy nhiên, tình hình nợ đọng thuế vẫn còn cao, tổng số tiền nợ thuế tính đến ngày 31/8/2019 là 88.253 tỷ đồng, tăng 8,2% so với thời điểm 31/12/2018, trong đó tiền nợ thuế không còn khả năng nộp ngân sách là 42.990 tỷ đồng, chiếm 48,7% tổng số tiền nợ thuế.

Phân tích về nguyên nhân việc nợ đọng gần 43.000 tỷ đồng thuế như trên, Bộ trưởng Tài chính cho biết, chiếm tỷ trọng lớn nhất là hơn 771.000 người nộp thuế (cả doanh nghiệp, hộ gia đình và cá nhân) bỏ địa chỉ kinh doanh không hoạt động tại địa chỉ đã đăng ký kinh doanh, địa chỉ liên lạc đã đăng ký với cơ quan quản lý thuế với số tiền nợ là 24.194 tỷ đồng (tiền phạt chậm nộp, tiền chậm nộp hơn 10.000 tỷ), tương đương chiếm 56,3% tổng số tiền nợ thuế không có khả năng thu hồi.

Tiếp đến, có hơn 46.000 người nộp thuế không còn hoạt động sản xuất kinh doanh, cơ quan quản lý thuế có văn bản đề nghị cơ quan có thẩm quyền hoặc đã bị cơ quan có thẩm quyền thu hồi giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh. Tổng số tiền nợ thuế của các trường hợp này là 9.468 tỷ đồng (tiền phạt chậm nộp, tiền chậm nộp gần 4.200 tỷ), tương đương 22% tổng số tiền nợ thuế không có khả năng thu hồi.

Có 23.651 doanh nghiệp tự giải thể nhưng không thực hiện thủ tục giải thể doanh nghiệp theo quy định với số tiền nợ thuế là 2.230 tỷ đồng - chiếm 5,2% tổng số tiền thuế không còn khả năng thu hồi.

Còn lại, là hàng trăm trường hợp khác là do người nộp thuế đã chết, mất tích, mất năng lực hành vi dân sự, bị thiên tai, thảm họa bất ngờ không còn khả năng nộp ngân sách Nhà nước...

Ai có quyền xoá nợ thuế?

”Chính phủ thấy rằng việc báo cáo Quốc hội có biện pháp để xử lý nợ đối với người nộp thuế không còn khả năng nộp ngân sách nhà nước là cần thiết, tạo cơ sở pháp lý để xử lý nợ tồn đọng trước ngày 01/7/2020 mà không còn khả năng thu nộp ngân sách nhà nước” – Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng nêu rõ và nhấn mạnh một trong những nguyên tắc là việc xử lý nợ nhằm tạo điều kiện tháo gỡ khó khăn cho người nộp thuế, nhưng phải phòng ngừa và ngăn chặn việc lợi dụng chính sách để trục lợi và cố tình chây ỳ, nợ thuế.

Về thẩm quyền, dự thảo Nghị quyết giao Thủ trưởng cơ quan quản lý thuế quản lý trực tiếp người nộp thuế quyết định việc khoanh nợ.

Đối với doanh nghiệp và tổ chức, Thủ tướng Chính phủ quyết định xóa nợ đối với trường hợp nợ tiền phạt chậm nộp, tiền chậm nộp từ 15 tỷ đồng trở lên. Bộ trưởng Bộ Tài chính quyết định xoá nợ đối với trường hợp nợ tiền phạt chậm nộp, tiền chậm nộp từ 10 tỷ đồng đến dưới 15 tỷ đồng;

Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế, Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan quyết định xoá nợ đối với trường hợp nợ tiền phạt chậm nộp, tiền chậm nộp từ 05 tỷ đồng đến dưới 10 tỷ đồng;

Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định xóa nợ đối với trường hợp nợ tiền phạt chậm nộp, tiền chậm nộp dưới 5 tỷ đồng.

Đối với cá nhân, cá nhân kinh doanh, hộ gia đình, hộ kinh doanh thì Chủ tịch UBND cấp tỉnh quyết định xóa nợ tiền phạt chậm nộp, tiền chậm nộp trên cơ sở hồ sơ đề nghị xóa nợ của cơ quan quản lý thuế.

Thời gian Nghị quyết có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1/7/2020 và được tổ chức thực hiện trong thời hạn 3 năm kể từ ngày có hiệu lực thi hành.

Trình bày báo cáo thẩm tra, ông Nguyễn Đức Hải- Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách của Quốc hội cho biết, nhất trí trình Quốc hội xem xét, thông qua Nghị quyết về việc xử lý số nợ thuế trên theo trình tự tại một kỳ họp như Tờ trình của Chính phủ.

Tuy vậy, cơ quan này cũng đề nghị không xóa nợ tiền phạt chậm nộp, tiền chậm nộp đối với các đối tượng không tuân thủ theo quy định của pháp luật.

Cũng theo ông Nguyễn Đức Hải, có ý kiến đề nghị cân nhắc việc xử lý tiền nợ thuế đối với các doanh nghiệp nhà nước, vì doanh nghiệp nhà nước là pháp nhân do Nhà nước làm đại diện chủ sở hữu và hiện nay đang trong tiến trình cổ phần hóa, sắp xếp lại. Do vậy, việc khoanh tiền nợ thuế, xóa nợ tiền phạt chậm nộp, tiền chậm nộp phải được xử lý trong quá trình cổ phần hóa doanh nghiệp.

Hoa Liên - Công Luân