Được “bật đèn xanh”, tiêu cực thu phí xuất hiện trên cao tốc do VEC quản lý?

Như đã thông tin, tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) đã "vượt mặt” bộ GTVT để chia các “miếng bánh ngon” trạm dừng nghỉ trên các tuyến cao tốc do VEC quản lý bằng cách chỉ định thầu khi chưa được bộ GTVT phê duyệt. Sự việc đang được dư luận quan tâm.

Có những sai phạm gì?

Theo tìm hiểu của PV báo Người Đưa Tin, ngoài những sai phạm về việc đầu tư các trạm dừng nghỉ trên các tuyến cao tốc, VEC còn có nhiều sai phạm khác khi tổ chức thu phí đường bộ trên tuyến đường cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình.

Cụ thể, để thực hiện việc thu phí trên cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình, ngày 4/7/2012, công ty CP Yên Khánh đã có văn bản 84/2012/CV-ĐB đề xuất bộ GTVT cho thuê dịch vụ quản lý thu phí đường cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình. Ngay sau đó 5 ngày, bộ GTVT có văn bản số 5249/BGTVT-TC do nguyên Thứ trưởng bộ GTVT Nguyễn Hồng Trường ký gửi tới VEC “giới thiệu” công ty Yên Khánh thực hiện thu phí và đề nghị VEC đàm phán với nhà đầu tư.

Nhận được văn bản do bộ GTVT đề xuất 3 tháng sau, VEC có văn bản số 2792/VEC-BC ngày 19/10/2012 do ông Mai Tuấn Anh, thời điểm đó là Tổng Giám đốc VEC, báo cáo Bộ GTVT xin chủ trương ký hợp đồng về dịch vụ thu phí đường cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình.

Trên cơ sở ý kiến chỉ đạo của bộ GTVT về việc quản lý thu phí nhằm giảm chi phí gián tiếp, nâng cao hiệu quả đầu tư và đề xuất của Công ty Yên Khánh, VEC đã làm việc và xem xét các nội dung cụ thể như: Phạm vi công việc gồm trạm Đại Xuyên, Vực Vòng, Liêm Tuyền, Cao Bồ với nhân sự 231 người. Đề xuất chi phí trọn gói là 21,3 tỷ đồng/năm. Thời gian thực hiện chỉ 12 tháng.

Sau khi nhận được báo cáo của VEC, bộ GTVT có văn bản 9067/BGTVT-TC ngày 26/10/2012 “bật đèn xanh” gửi VEC về việc thu phí trên cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình.

Qua đó, HĐTV VEC đã ra Nghị quyết số 468/NQ-VEC-HĐTV thống nhất giao công ty Yên Khánh thực hiện thu phí Cầu Giẽ - Ninh Bình. Tuy nhiên, trong hợp đồng, công ty Yên Khánh chỉ được thu phí 1 năm, thế nhưng công ty đã thực hiện thu phí trong suốt 5 năm qua.

Các chuyên gia lo ngại và hoài nghi, công ty Yên Khánh được thu phí cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình theo kiểu chỉ định thầu mà không qua đấu thầu, việc thu phí này có phải được “bật đèn xanh” từ phía bộ chủ quản? Việc định giá 21 tỷ/năm có đúng hay không, những câu hỏi này cần làm rõ?

Những vấn đề cần làm sáng tỏ

Cũng chính vì được cho là “bật đèn xanh” để thu phí, công ty Yên Khánh đã bộc lộ quá nhiều tồn tại, bất cập trong thời gian thu phí, tại kết luận số 3770/VEC – VECM ngày 21/11/2017 đã nêu rõ những tồn tại này.

Cụ thể, vào các ngày cuối tuần, đặc biệt là ngày lễ, lưu lượng tăng đột biến gây ùn tắc, do vậy phải thực hiện nhiều biện pháp như phát thẻ giấy, mở làn ngược chiều, thu phí chồng làn... để giải toả ùn tắc.

Chính vì vậy, việc chuẩn bị bố trí làn, tổ chức thu phí phụ chậm trễ, không có đầy đủ các công cụ, dụng cụ thu phí, các làn bổ sung như: hòm đựng vé, thẻ thu về, ô che mưa... công tác chuẩn bị tiền lẻ phục vụ thu phí những ngày lễ, tết chưa tốt, thiếu tiền lẻ trả cho khách, gây ùn tắc cục bộ. Dự đoán lưu lượng xe không chủ động, lúng túng nên tắc trạm thu phí.

Kết luận này còn nêu rõ: “Từ 1/1/2016 đến ngày 31/10/2017, đã phát hiện 636 lỗi chủ yếu là phân loại xe sai đầu vào, bán sai mệnh giá vé đầu ra.... Đặc biệt, ngày 19/4//2017, VEC đã lập tổ kiểm tra đã phát hiện hình ảnh tiêu cực trong công tác thu phí”. Qua đó, VEC đã buộc chấm dứt hợp đồng với công ty Yên Khánh.

Những bất cập trong thu phí của Yên Khánh tiềm ẩn nguy cơ thất thoát vé, thẻ. Hơn nữa, hệ thống thu phí hư hỏng, xuống cấp trầm trọng... nên việc kiểm soát thu phí gặp nhiều khó khăn.

Tổng Giám đốc VEC Trần Văn Tám kiến nghị với HĐTV VEC chấm dứt hợp đồng thu phí cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình với công ty Yên Khánh kể từ 0h ngày 1/1/2018. Cùng với đó, ký hợp đồng với công ty CP vận hành bảo trì đường cao tốc (VEC O&M – một công ty con của VEC) cho đến khi đấu thầu thành công dịch vụ thu phí tuyến đường này.

Mặc dù, VEC đã chấm dứt hợp đồng với công ty Yên Khánh vào ngày 22/11/2017, tuy nhiên những điểm khuất tất khi công ty Yên Khánh được “bật đèn xanh” thu phí trên cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình đến nay vẫn chưa được làm rõ. Những sai phạm nghiêm trọng tại VEC trong hàng loạt các quyết định chỉ định thầu trái luật tại VEC vẫn chưa được cơ quan chức năng kiểm tra làm rõ?

Thế Anh