Đến Mỹ, ông Zelensky thu về cả viện trợ quân sự và sự hoài nghi

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, trong chuyến thăm Washington D.C. hôm 21/9, đã mang về cho đất nước mình gói viện trợ quân sự mới trị giá 325 triệu USD.

Theo Tổng thống Mỹ Joe Biden, người đích thân công bố khoản viện trợ mới, gói này bao gồm vũ khí phòng không, vũ khí chống tăng, đạn chùm và đạn pháo, cũng như khoản tài chính sẽ được dùng để củng cố cơ sở hạ tầng của Ukraine khi mùa đông giá lạnh đang đến gần.

Đây là gói viện trợ thứ 4 cho Kiev mà Nhà Trắng công bố trong 6 tuần qua. Gói này tách biệt với khoản viện trợ bổ sung 24 tỷ USD mà vị Tổng thống thuộc Đảng Dân chủ đang muốn Quốc hội “xứ cờ hoa” phê duyệt cho Ukraine.

“Và vào tuần tới, những chiếc xe tăng Abrams đầu tiên của Mỹ sẽ được chuyển đến Ukraine”, ông Biden nói. Ngồi đối diện với người đồng cấp Ukraine trong Phòng phía Đông của Nhà Trắng, ông Biden cũng cam kết rằng Mỹ sẽ sát cánh cùng quốc gia Đông Âu đang chìm trong xung đột bất kể bao lâu.

Đáp lại, Tổng thống Zelensky bày tỏ biết ơn về khoản viện trợ mới. “Cảm ơn các vị vì tất cả 575 ngày này”, ông nói, ám chỉ khoảng thời gian kể từ khi Nga phát động chiến dịch quân sự ở đất nước ông ngày 24/2/2022. “Cảm ơn người dân Mỹ đã sát cánh cùng với chúng tôi, với người Ukraine, với những người dân bình thường, tất cả chúng tôi. Cảm ơn các vị rất nhiều”.

Sự hoài nghi và những câu hỏi

Trước khi tham gia cuộc hội đàm song phương mở rộng ở Phòng phía Đông với các quan chức chính quyền hàng đầu khác, bao gồm cả Phó Tổng thống Kamala Harris, ông Biden và ông Zelensky đã có cuộc gặp riêng tại Phòng Bầu dục (văn phòng làm việc của Tổng thống Mỹ).

Cuộc hội đàm giữa ông Biden và ông Zelensky hôm 21/9 là một phần trong chuyến đi thứ hai của nhà lãnh đạo Ukraine tới Washington kể từ khi Nga phát động chiến dịch quân sự ở quốc gia Đông Âu vào tháng 2 năm ngoái.

Trước đó cùng ngày, Tổng thống Ukraine đã gặp một nhóm các nhà lập pháp lưỡng đảng, bao gồm các thành viên Hạ viện và khoảng 70 Thượng nghị sĩ. Một số nhà lập pháp Đảng Cộng hòa, đặc biệt là những người ở Hạ viện, tỏ ra hoài nghi về việc phê duyệt thêm viện trợ cho Ukraine.

Trong cuộc gặp với các Thượng nghị sĩ, ông Zelensky đã trả lời nửa tá câu hỏi về nhiều chủ đề, bao gồm kế hoạch chiến thắng của Ukraine là gì, và điều gì người Ukraine cần nhất từ Mỹ về viện trợ tài chính và quân sự.

Rõ ràng, ông Zelensky đã gặp phải một bầu không khí chính trị khác với những gì ông thấy trong chuyến thăm Washington D.C. năm ngoái, khi ông nhận được sự chào đón như một người hùng và được bà Nancy Pelosi, lúc đó là Chủ tịch Hạ viện Mỹ, mời thực hiện bài phát biểu trực tiếp đầu tiên tại một phiên họp chung của lưỡng viện Quốc hội.

Chủ tịch Hạ viện Mỹ đương nhiệm, ông Kevin McCarthy (Đảng Cộng hòa), hôm 21/9 cho biết rằng ông đã từ chối yêu cầu của ông Zelensky về bài phát biểu tại một phiên họp chung của lưỡng viện Quốc hội do các nhà lập pháp Mỹ đang có một tuần làm việc cực kỳ bận rộn. 

Họ chỉ còn từ nay đến cuối tháng 9 để phê duyệt gói ngân sách bổ sung trị giá 40 tỷ USD, trong đó hơn 24 tỷ USD dành cho Ukraine, hoặc đối mặt với việc Chính phủ đóng cửa.

Đã hỗ trợ “quá đủ”

Thượng nghị sĩ Mike Rounds (Đảng Cộng hòa), đã chỉ trích ông McCarthy vì quyết định không cho ông Zelensky phát biểu trước lưỡng viện. Ông nói với NBC News rằng việc Hạ viện từ chối nhà lãnh đạo Ukraine là điều “thật đáng thất vọng”. “Tôi đoán là họ quá bận để có thể làm gì khác”, ông Rounds châm biếm.

Chuyến thăm của ông Zelensky diễn ra vào cùng ngày một nhóm gồm 28 nghị sĩ Đảng Cộng hòa đã gửi một bức thư cho Giám đốc Văn phòng Quản lý và Ngân sách (OMB) Shalanda Young về khoản tài trợ bổ sung cho Ukraine, lập luận rằng sẽ là vô trách nhiệm nếu Quốc hội Mỹ đồng ý cấp khoản này mà không có câu trả lời cho những câu hỏi đang được đặt ra.

“Người dân Mỹ xứng đáng được biết tiền của họ đã được chi vào đâu. Cuộc phản công đang diễn ra như thế nào? Người Ukraine có đang tiến gần đến chiến thắng hơn so với 6 tháng trước không? Chiến lược của chúng ta là gì, và kế hoạch rút lui của Tổng thống Biden là gì?”, các nghị sĩ viết trong bức thư.

Dù không có bài phát biểu nào trước lưỡng viện, tại Washington D.C., Tổng thống Zelensky vẫn đã gặp các Thượng nghị sĩ ở Đồi Capitol trong hơn 1 giờ. Theo 2 Thượng nghị sĩ có mặt tại cuộc họp, nhà lãnh đạo Ukraine nói hoàn toàn bằng tiếng Anh nên không cần phiên dịch.

Thượng nghị sĩ Cynthia Lummis (Đảng Cộng hòa), người từng đặt câu hỏi và bỏ phiếu chống lại viện trợ cho Ukraine trong quá khứ, cho biết: “Hôm nay ông ấy đặc biệt xuất sắc”.

Ông Zelensky “cực kỳ dễ mến”, Thượng nghị sĩ Rounds nói, và cho biết thêm rằng vì đây là cuộc họp sau cánh cửa đóng kín nên các Thượng nghị sĩ đã có cuộc trò chuyện thân mật hơn với Tổng thống Ukraine.

Khi được hỏi liệu có lo ngại rằng Quốc hội Mỹ sẽ không phê duyệt viện trợ hay không, ông Rounds đáp lại rằng, đã có sự hỗ trợ “quá đủ” ở cả 2 viện rồi.

Theo một thông cáo hồi tháng 3 từ Văn phòng Tổng Thanh tra Bộ Quốc phòng Mỹ, lưỡng viện đã thông qua tổng cộng hơn 113 tỷ USD viện trợ cho Ukraine, bao gồm khoảng 70 tỷ USD viện trợ an ninh và hơn 90% đã được giải ngân.

Minh Đức (Theo NBC News, NY Times, NPR)