Đề phòng viêm não Nhật Bản vào mùa dịch, dấu hiệu nhận biết và cách phòng bệnh

Viêm não Nhật Bản truyền qua đường nào?

Theo báo cáo của Sở Y tế Hà Nội, tuần qua (từ ngày 13/5 đến 19/5), thành phố ghi nhận trường hợp đầu tiên mắc viêm não Nhật Bản trong năm 2019. Đó là bệnh nhi 3 tuổi rưỡi, ở xã Hồng Phong, huyện Chương Mỹ. Bệnh nhi nhập viện trong tình trạng sốt cao, li bì, co giật… Hiện tại, cháu bé đã tỉnh, không còn co giật.

TS.BS Đỗ Thiện Hải, Phó trưởng khoa Truyền nhiễm, bệnh viện Nhi Trung ương cho biết, trong tuần qua, khoa có tiếp nhận một số ca nhập viện được chẩn đoán viêm não Nhật Bản. Bệnh này đa số ghi nhận mắc ở trẻ lớn từ sau 5 tuổi đến 15-16 tuổi. Những trẻ này mặc dù đã được tiêm đủ 3 mũi theo lịch tiêm chủng, nhưng không được tiêm mũi nhắc lại sau 3-5 năm.

Cũng theo TS.BS Đỗ Thiện Hải, bệnh viêm não Nhật Bản thường ghi nhận các ca bệnh gia tăng vào mùa hè, nhất là khu vực phía Bắc như Sơn La, Bắc Ninh, Bắc Giang, Hải Dương, Vĩnh Phúc, Hà Nam…

Một trong những nguồn lây bệnh được chỉ ra là do vật nuôi như lợn, trâu bò… và muỗi là đường lây truyền trung gian. Tức là khi lợn, trâu bò… mắc bệnh, muỗi đốt phải những động vật này, sau đó đốt sang người và truyền virus bệnh cho người.  

Một số tỉnh miền Bắc có trồng một số loại quả có vị ngọt như Hải Dương, Bắc Giang… mặc dù không phải quả đó mang bệnh cho trẻ, nhưng do một số loài chim mang virus ăn phải những loại quả đó và nếu trẻ ăn phải, trẻ sẽ có nguy cơ mắc bệnh.

Theo số liệu năm 2018 của Bộ Y tế, không ghi nhận trường hợp tử vong do viêm não Nhật Bản, tuy nhiên, tỷ lệ di chứng để lại còn rất cao, từ 20-40%, có trẻ mặc dù đã qua giai đoạn viêm nhưng vẫn khó thở, vẫn phải dùng tới các biện pháp hỗ trợ. Điều nguy hiểm là các di chứng do viêm não Nhật Bản rất khó hồi phục.

Hiện tại, khoa Truyền nhiễm, bệnh viện Nhi Trung ương đang điều trị cho 3 bé biến chứng nặng từ bệnh này, trẻ không tự thở được.

Dấu hiệu, cách phòng bệnh viêm não Nhật Bản

Người mắc bệnh viêm não Nhật Bản khi bị virus tấn công có thể tổn thương hệ thần kinh Trung ương, trường hợp nặng có thể dẫn đến tử vong. Những bệnh nhân qua khỏi có thể để lại những di chứng nặng nề mà hay gặp là rối loạn tâm thần, rối loạn vận động, giảm khả năng giao tiếp.

Về triệu chứng, viêm não Nhật Bản thường khởi phát rất đột ngột với sốt cao 39 độ C - 40 độ C hoặc hơn. Triệu chứng khởi phát: Đau đầu, đau bụng, buồn nôn và nôn. Ngay trong 1-2 ngày đầu của bệnh đã xuất hiện cứng gáy, rối loạn sự vận động nhãn cầu; có thể xuất hiện lú lẫn hoặc mất ý thức. Ở một số trẻ nhỏ, ngoài sốt cao có thể thấy đi lỏng, đau bụng, nôn. Cha mẹ cần hết sức chú ý các dấu hiệu bất thường ở trẻ để đưa đến các cơ sở y tế để bác sĩ thăm khám và điều trị kịp thời.

Để chủ động trong công tác phòng chống bệnh viêm não Nhật Bản, Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế khuyến cáo các bậc phụ huynh cần tiêm vaccine viêm não Nhật Bản đầy đủ và đúng lịch cho trẻ là biện pháp phòng bệnh quan trọng và hiệu quả nhất. Trong đó, trẻ sẽ được tiêm chủng với 3 liều cơ bản: Mũi 1, tiêm càng sớm càng tốt ngay sau 1 tuổi; mũi 2, sau mũi 1 từ 1 đến 2 tuần; mũi 3, sau mũi 2 là 1 năm. Sau đó cứ 3-4 năm tiêm nhắc lại một lần cho đến khi trẻ qua 15 tuổi. Ngoài ra, hiện nay trên thị trường còn có vaccine phòng viêm não Nhật Bản thế hệ mới hơn có thể tiêm cho trẻ từ đủ 9 tháng tuổi trở lên và số lượng mũi tiêm giảm đi (chỉ cần tiêm 1-2 mũi).

Cùng với tiêm vaccine thì những biện pháp khác để phòng, chống bệnh cũng rất quan trọng như: Phòng chống muỗi đốt bằng cách ngủ trong màn, sử dụng thuốc/hóa chất diệt muỗi, không cho trẻ em chơi ở gần chuồng gia súc; xây dựng khu chăn nuôi, chuồng trại ở xa nhà; phát quang bụi rậm, khơi thông cống rãnh để hạn chế muỗi có chỗ sinh sản và phát triển.

Quốc Tiệp (tổng hợp)