Đại gia Việt đi làm “nông dân” và góc nhìn của Thứ trưởng bộ NN&PTNT

Bên lề Đại hội XIII của Đảng, phóng viên đã có cuộc trao đổi với đại biểu Lê Minh Hoan, đoàn Đại biểu tỉnh Đồng Tháp, Thứ trưởng bộ NN&PTNT về vấn đề này.

PV: Thưa ông, trong dự thảo Báo cáo Chính trị rất quan tâm đến vấn đề nông nghiệp, nông thôn vậy trong nhiệm kỳ tới việc tiếp tục xây dựng nông thôn mới như thế nào?

Ông Lê Minh Hoan: Trong dự thảo văn kiện Đại hội XIII của Đảng xác định chuyển đổi từ tư duy sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp. Xác định 3 hướng chủ đạo là nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại và nông nghiệp thông minh.

Như vậy, chúng ta có quỹ đạo chuyển đổi nền nông nghiệp phù hợp với xây dựng nông thôn mới. Đặc biệt đối với nông nghiệp chúng ta hướng tới tạo ra các giá trị gia tăng đột biến, nâng cao giá trị và nâng cao giá trị từ ngành hàng. Chúng ta có những chính sách linh hoạt hơn để kích hoạt chuỗi nông nghiệp tuần hoàn, nông nghiệp thông minh, nông nghiệp số.

PV: Ông đánh giá như thế nào khi ngày càng có nhiều tập đoàn tư nhân lớn, những đại gia Việt tham gia vào kinh tế nông nghiệp?

Ông Lê Minh Hoan: Một tín hiệu vui nhiều doanh nghiệp trước đây không tham gia sản xuất nông nghiệp bây giờ đã đầu tư vào nông nghiệp. Những tập đoàn này cũng xác định nông nghiệp không phải là vấn đề sinh lời ngay và nó tiềm ẩn nhiều rủi ro. Tôi thấy nhiều doanh nhân đã tâm huyết với lĩnh vực nông nghiệp, muốn đầu tư không chỉ làm giàu cho doanh nghiệp mình mà muốn tạo ra một cú hích để thay đổi nông nghiệp, nông thôn Việt Nam. Đó chính là giá trị cao nhất của các doanh nghiệp.

PV: Vậy đến nay các doanh nghiệp này đầu tư vào nông nghiệp đã tạo ra những chuyển đổi gì, thưa ông?

Ông Lê Minh Hoan: Họ đã ứng dụng khoa học vào trong nông nghiệp đưa được sản phẩm ra nước ngoài. Chế biến được nông sản thành những sản phẩm có giá trị gia tăng cao. Tôi nghĩ chúng ta cần trân trọng những đóng góp của các doanh nghiệp. Bởi lẽ, cơ cấu lại nông nghiệp cần có người dẫn dắt và họ đang đảm nhận vai trò này.

Tuy nhiên, tôi muốn nói rằng trong tự nhiên cũng vậy, vẫn có những đại bàng đồng thời cũng có những chim sẻ. Chúng ta mong muốn có nhiều đại bàng để dẫn dắt nhưng cũng không quên những chim sẻ, đó là những hợp tác xã, doanh nghiệp tư nhân nhỏ đang đầu tư ở các địa phương dù rằng giá trị đầu tư không cao.

Trong thực tế số lượng 50% là những chim sẻ nhưng nó muốn hợp sức lại thì việc đổi mới rất cần đến họ. Ví dụ như những người trẻ mang tri thức trở về khởi nghiệp bằng các doanh nghiệp nông nghiệp trong lĩnh vực bảo quản, chế biến. Nó sẽ có tính tác động lan tỏa trong cộng đồng không kém gì đại bàng-Những doanh nghiệp lớn.

PV: Các doanh nghiệp đầu tư vào sản xuất nông nghiệp yêu cầu cần có nhiều đất, thời gian thuê đất lâu dài ổn định nhưng hiện nay họ bị vướng về cơ chế. Nghị quyết về nông nghiệp sẽ tháo gỡ vấn đề này thế nào, thưa ông?

Ông Lê Minh Hoan: Bây giờ có 2 mô hình đầu tư vào phát triển nông nghiệp, mô hình thứ nhất doanh nghiệp cần quỹ đất lớn cả ngàn ha để có vùng nguyên liệu ổn định để phát triển nhà máy chế biến, ngược lại có mô hình không cần nhiều đất như Hoàng Anh Gia Lai họ tạo ra liên kết vùng của các hợp tác xã. Mỗi mô hình có một hướng đi khác nhau, nhưng dù hướng đi nào chúng ta phải nghĩ đến những người nông dân đang canh tác trên mảnh đất đó có thể cho thuê, có thể bán theo chính sách đã được xác lập, song phải tính đến bài toán việc làm cho người nông dân.

Nếu không, một doanh nghiệp lớn ôm quỹ đất lớn đẩy người nông dân ra ngoài, không việc làm (không phải nông dân nào cũng vào được nhà máy) sẽ tạo ra bất ổn. Chúng tôi vẫn nói với các địa phương mỗi doanh nghiệp đến đầu tư cần phải khuyến cáo tạo chuỗi ngành hàng, thu hút tri thức trẻ vào đầu tư nhằm tạo ra nhiều việc làm cho nông dân. Như vậy câu chuyện doanh nghiệp lớn đầu tư vào nông nghiệp mới phát triển bền vững không xảy ra các vấn đề về nông thôn. Không chỉ là tăng trưởng mà quan trọng hơn tăng trưởng ấy tạo ra được bao nhiêu việc làm, doanh nghiệp phát triển nông dân không bị bỏ rơi.

PV: Vẫn có những băn khoăn về doanh nghiệp tư nhân đầu tư vào nông nghiệp, ông đánh giá sao về điều này và có gì cần khắc phục?

Ông Lê Minh Hoan: Doanh nghiệp tư nhân đầu tư vào nông nghiệp là bước đột phá trong nhiệm kỳ vừa rồi. Cá nhân tôi mong muốn các nhà đầu tư lớn vào nông nghiệp phải trở thành hệ sinh thái để cùng nhau phát triển, không nên đi một mình phá vỡ hệ sinh thái, chia rẽ cạnh tranh với nhau. Họ hãy nghĩ đến quyền lợi của người nông dân, hãy nghĩ tới nền nông nghiệp Việt Nam. Chúng ta cùng nhau tạo ra một khát vọng chung cho đất nước với sức mạnh sẽ lan tỏa, tạo ra thương hiệu cho doanh nghiệp và đồng hành với thương hiệu chung của ngành nông nghiệp.

Xin cảm ơn ông!

Minh Khánh