Nga miễn cưỡng dừng cuộc chiến ở Syria: COVID-19 có làm hỏng "thế cờ đang đẹp" của Tổng thống Putin ở Trung Đông?

Trong hai tuần qua, sự lây lan của COVID-19 tại Nga đã tăng tốc. Đất nước này hiện có hơn 18.000 trường hợp nhiễm và 148 trường hợp tử vong. Mặc dù những con số này thấp hơn nhiều so với các nước châu Âu như Tây Ban Nha, Italy và Anh, nhưng nguy cơ dịch bệnh diễn biến khó lường ở Nga vẫn còn đó.

Ngày càng có nhiều lo ngại rằng tình hình ở Nga sẽ xấu đi nhanh chóng và sẽ gây ra hậu quả chính trị và kinh tế nghiêm trọng. Điều này chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến các sáng kiến ​​chính sách đối ngoại của đất nước, mà cụ thể hơn là các kế hoạch mở rộng quyền lực ở Trung Đông .

Nguy cơ

Triển vọng về nền kinh tế Nga không tốt ngay cả trước khi đại dịch COVID-19 nổ ra. Ảnh hưởng chung bởi suy thoái toàn cầu, những dự báo về kinh tế của Nga cũng không khả quan.

Vào cuối tháng 3, Standard & Poor ước tính, nền kinh tế của Nga có thể sẽ giảm 0,8% trong năm nay, trong khi vào tháng 4, Fitch cho biết, ​​con số này sẽ tăng lên 1,4%.

Mặc dù Bộ trưởng Tài chính Nga Anton Siluanov tuyên bố, Chính phủ đã sẵn sàng để giải quyết các tác động của đại dịch, ông cũng thừa nhận "thời kỳ thịnh vượng" đối với nền kinh tế Nga đã qua, vì nước này khó có thể hưởng doanh thu đến từ mức giá dầu cao như trong những năm 2000.

Thỏa thuận gần đây của OPEC + cũng được cho là không đủ để tăng giá dầu và ngăn chặn suy thoái kinh tế trong năm nay. Sự phục hồi kinh tế trong tương lai cũng có thể sẽ bị ngăn chặn do Nga không thể vay nước ngoài do các lệnh trừng phạt của phương Tây.

Vào tháng 3, Tổng thống Vladimir Putin nói với hãng tin TASS rằng theo một số ước tính, nước này đã mất tới 50 tỷ USD vì các lệnh trừng phạt của nước ngoài. Tuy nhiên, con số này có thể còn cao hơn nhiều, theo Bloomberg.

Xem xét lại chính sách đối ngoại

Các cuộc khủng hoảng kinh tế và dịch bệnh trong nước ngày càng tăng có thể buộc Điện Kremlin phải xem xét lại chính sách đối ngoại của mình, tờ Al Jazeera nhận định.

Một trong những khu vực mà Nga áp dụng toàn bộ cả sức mạnh “mềm và cứng” kể từ năm 2015 là Trung Đông.

Nhiều người coi sự can thiệp của Nga vào Syria là một nỗ lực để buộc phương Tây đàm phán với Ukraine và dỡ bỏ các lệnh trừng phạt vốn làm tê liệt nền kinh tế Nga.

Nhưng cho đến nay, gần năm năm sau khi quân đội Nga được triển khai ở Syria và giúp chính quyền Tổng thống Assad xoay chuyển cuộc chiến, Moscow dường như không thể hòa hợp hơn với phương Tây.

Do đó, mục tiêu và kế hoạch dài hạn cho sự hiện diện của nước này trong khu vực vẫn chưa rõ ràng.

Về cơ bản, màn trình diễn sức mạnh ấn tượng của Moscow và khoảng trống do Mỹ để lại ở Trung Đông đã giúp nước này lấy lại được sự hợp tác từ các đối tác Ả Rập và phá bỏ sự cô lập quốc tế, nhưng điều đó không phải là thứ duy nhất công chúng Nga muốn.

Trong một cuộc khủng hoảng kinh tế và y tế lớn như hiện tại, có khả năng sự hỗ trợ cho các chính sách đối ngoại của Nga sẽ giảm xuống.

Đồng thời, thành công của Nga cho đến nay không có vẻ được bảo đảm và dễ bị tấn công bởi những kẻ phá hoại. Sự leo thang ở Idlib đầu năm nay đã chứng minh căng thẳng gia tăng giữa Iran và Nga ở Syria, khi cả hai đang ganh đua ảnh hưởng đối với Damascus.

Mặc dù Moscow đã thành công trong việc đạt được thỏa thuận với Ankara và củng cố vững chắc liên minh với Damascus, sự bất mãn của Iran có thể vẫn còn đó. Một số báo cáo thậm chí còn cho rằng ngoài Iran, UAE cũng tìm cách làm suy yếu thỏa thuận ngừng bắn ở Idlib bằng cách đề nghị Tổng thống Assad tiếp tục cuộc tấn công.

Trong trường hợp không có lợi ích kinh tế đáng kể từ chiến tranh, Nga không có khả năng tài trợ cho việc tái thiết và tiến trình hòa bình bị đình trệ cuối cùng có thể đóng băng cuộc xung đột, giam hãm lợi ích chiến lược của Nga đối với khu vực Latakia.

Năm ngoái, sự tham gia ngày càng tăng của Điện Kremlin trong cuộc xung đột Libya được coi là sự tiếp nối hoạt động mở rộng quyền lực trong khu vực. Tuy nhiên, những diễn biến gần đây đã chứng minh rằng vai trò của Nga đang bị giới hạn.

Vào tháng 1, Moscow đã thất bại trong việc buộc tướng Khalifa Haftar ký lệnh ngừng bắn với Chính phủ Libya được Liên Hợp Quốc công nhận ở Tripoli.

Tương tự như vậy, các “đòn tấn công quyến rũ” của Nga ở vùng Vịnh, đi kèm với các chuyến thăm cấp cao trong ba năm qua, dường như đã đạt đến giới hạn. Nhiều hợp đồng trị giá hàng tỷ đô la được hứa hẹn trong các cuộc họp chính thức đã không bao giờ được thực hiện.

Với sự sụp đổ của giá dầu, các quốc gia vùng Vịnh có thể sẽ tăng mức độ cẩn trọng tài chính và thận trọng hơn trong hoạt động chi tiêu ra nước ngoài. Do đó, triển vọng đầu tư lớn vào Nga là không thể trong tương lai gần.

Tất cả những điều này có thể thúc đẩy Nga xem xét lại sự hiện diện của mình trong khu vực. Mặc dù Moscow sẽ vẫn là một thế lực có ảnh hưởng mạnh mẽ trong khu vực, nhưng có lẽ nước này sẽ bị buộc phải giảm quy mô liên quan đến quân sự, chính trị và kinh tế.

Theo dự đoán, Nga có thể sẽ tạm dừng các hoạt động tăng cường ở Syria, trong khi vẫn duy trì sự ủng hộ đối với Tổng thống Assad, duy trì một số vai trò trong cuộc xung đột Libya - nhưng sẽ không mở rộng - và tính toán lại sự tham gia với các quốc gia vùng Vịnh.