Chìa khóa giải quyết khủng hoảng Syria chỉ đến khi Mỹ và Israel biết buông bỏ?

Chỉ có thể đạt được một giải pháp toàn diện cho cuộc xung đột đang diễn ra ở Syria bằng cách công nhận chủ quyền của Chính phủ Syria đối với đất nước, cựu đại sứ Mỹ tại Saudi Arabia cho biết.

“Việc tôn trọng chủ quyền bằng cách đưa nó trở lại cho Syria là điều kiện thiết yếu để mang đến hòa bình”, cựu đại sứ Mỹ tại Saudi Arabia Chas Freeman nói với Sputnik hôm 15/3, ngày kỷ niệm cuộc chiến bước vào năm thứ 9.

Ngày 15/3 là dấu mốc đánh dấu sự khởi đầu của 8 năm đầy biến động ở đất nước Syria, trong đó Mỹ, Saudi Arabia và các đồng minh đã đưa vũ khí, huấn luyện và hỗ trợ tài chính cho các nhóm đối lập ở Syria nhằm tìm cách lật đổ Chính phủ của Tổng thống Bashar Assad.

Nhóm khủng bố Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) đã lợi dụng sự hỗn loạn để thừa cơ chiếm được một nửa lãnh thổ đất nước trước khi quân đội Syria – dưới sự hỗ trợ bởi các cuộc không kích của Nga - đóng vai trò then chốt trong việc xoay chuyển tình thế.

Freeman cho biết công nhận quyền lực của chính quyền Damascus đối với toàn bộ lãnh thổ của đất nước là chìa khóa cuối cùng thiết lập một nền hòa bình ổn định và lâu dài. Nhưng Mỹ, Israel và Thổ Nhĩ Kỳ vẫn từ chối thừa nhận thực tế này, ông lưu ý.

“Triển vọng đạt được điều này trong tương lai gần là khá mờ mịt do sự cạnh tranh giữa các quyền lực lớn; nỗi ám ảnh của Israel và Mỹ với Iran cũng như sự hiện diện của nước này ở Syria. Bên cạnh đó là sự không sẵn lòng của Israel, Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ để tôn trọng chủ quyền của Syria”, nhà ngoại giao cho biết thêm.

Freeman lưu ý rằng hòa bình vẫn khó đạt được sau 9 năm chiến tranh tiêu tốn nhiều tiền của, với 600.000 sinh mạng và tạo ra hàng triệu người tị nạn.

Ngay từ đầu, cuộc xung đột ở Syria cũng giống như một cuộc chiến tranh ủy nhiệm được các thế lực nước ngoài ủng hộ vì đây là cuộc đấu tranh quyền lực nội bộ nhiều mặt, cựu đại sứ Mỹ tại Saudi Arabia nhận định. Do đó, bất kỳ giải pháp nào của cuộc xung đột đều phải có sự chấp thuận từ các thế lực bên ngoài Syria cũng như trong nước.

Iran và Nga ủng hộ Chính phủ của Tổng thống Bashar Assad chứ không phải bất kỳ phe phái Hồi giáo cực đoan nào, Freeman chỉ ra.

Ở phía bên kia, Mỹ, Thổ Nhĩ Kỳ, người Ả Rập vùng Vịnh và Israel đều cố gắng lật đổ Chính phủ bằng cách hỗ trợ phe đối lập, một số kẻ khủng bố cũng như đối thủ ở những nơi khác của Syria, ông nói.

Chính quyền Trump đã tạm dừng viện trợ cho các nhóm này khi nhận ra rằng nó không chỉ không hiệu quả mà còn gây rối loạn về mặt chính trị và phản tác dụng, Freeman lưu ý.

“Cách tiếp cận của Mỹ và các đối thủ nước ngoài khác đã thất bại trong việc lật đổ Chính phủ Damascus. Chính quyền Assad đã tồn tại để đóng một vai trò quan trọng trong việc bóp nghẹt khủng bố Nhà nước Hồi giáo tự xưng”, ông nói.

Việc các thế lực nước ngoài hỗ trợ cho các lực lượng chống Tổng thống Assad được tăng cường sẽ mở rộng cuộc xung đột, làm tăng đáng kể số dân thường Syria thiệt mạng, bị thương và di dời.

Điều này đã kéo dài sự đau đớn của Syria hơn là đưa ra một giải pháp cho cuộc xung đột vẫn còn khó đạt được, Freeman kết luận.