Cấm chiếu phim vì có "đường lưỡi bò": Tiền kiểm hay hậu kiểm?

Xác nhận với Người Đưa Tin, ông Vi Kiến Thành - Cục trưởng Cục Điện ảnh (Bộ VH,TT&DL) cho biết, bộ phim Uncharted (tên tiếng Việt là Thợ săn cổ vật) đã bị cấm chiếu ở Việt Nam bởi Hội đồng thẩm định và phân loại phim quốc gia. Lý do là phim có hình ảnh "đường lưỡi bò" mà Trung Quốc vạch ra đòi chủ quyền phi pháp với gần như toàn bộ diện tích Biển Đông bị cộng đồng quốc tế phản đối. 

Trước đó, nhà phát hành tại Việt Nam quảng bá bộ phim sẽ ra mắt khán giả Việt từ 18/3, khiến nhiều người mê phim từng ngóng đợi bộ phim của ngôi sao Người Nhện Tom Holland. Nhưng quyết định cấm chiếu Thợ săn cổ vật mới đây nhận được sự tán đồng của khán giả Việt. 

Thợ săn cổ vật - Uncharted (nhà sản xuất Sony Pictures Entertainment, năm 2022) là phiên bản điện ảnh được chuyển thể từ trò chơi điện tử nổi tiếng cùng tên, thuộc thể loại hành động, phiêu lưu do đạo diễn Ruben Fleischer thực hiện. Tác phẩm có kinh phí đầu tư 120 triệu USD, nội dung kể về hành trình truy lùng kho báu kịch tính được cho là có lịch sử 500 năm.

Theo thông tin từ Cục Điện ảnh, Hội đồng thẩm định phim quốc gia hiện nay làm việc theo quy chế mà Cục Điện ảnh và Bộ VH,TT&DL đã ban hành. Hội đồng có trách nhiệm tư vấn cho lãnh đạo Cục Điện ảnh ra quyết định cấp phép phổ biến và phát hành phim. 

Tất cả các bộ phim được phát hành tại hệ thống rạp chiếu trên toàn quốc, không bất kể đó là phim Việt Nam sản xuất hay phim nhập của

nước ngoài đều được kiểm duyệt rất kỹ.

Tuy nhiên, nhiều người băn khoăn về việc hậu kiểm các bộ phim chiếu mạng, đặc biệt là với các vấn đề liên quan tới chủ quyền quốc gia như chuyện hình ảnh "đường lưỡi bò", ông Vi Kiến Thành cho hay, đây cũng chính là vấn đề gây tranh cãi khi soạn thảo luật sửa đổi này.

"Sắp tới Luật điện ảnh sửa đổi sẽ được ban hành thì sẽ tránh được những tranh cái này. Các nghị định sẽ được quy định đồng bộ, trong đó quy định chế tài xử phạt nặng với vi phạm. Chúng tôi hy vọng, những quy định mới có hiệu lực thì sẽ có những bộ phim chất lượng hơn..." - Ông Thành thông tin.

Chia sẻ với Người Đưa Tin, đạo diễn Quang Minh (Đại học Sân khấu Điện ảnh) cho hay: "Thời gian gần đây, người ta nói nhiều đến việc kiểm duyệt phim trên mạng và không gian mạng, vẫn có 2 phương án: tiền kiểm và hậu kiểm. Tôi thiên về việc tiền kiểm, nếu không tiền kiểm từ ở khâu kịch bản, không xiết chặt việc đánh giá từ Hội đồng duyệt phim thì sẽ bị lọt nhiều phim vị phạm "vùng cấm".

Phải có một Hội đồng kiểm duyệt có trách nhiệm và chuyên môn duyệt từ đầu thì mới hạn chế được điều này. Tôi tin rằng, sắp tới với những quy định mới ở Luật điện ảnh sửa đổi thì ngành điện ảnh Việt Nam sẽ phát triển trong một khuôn khổ tự do và đúng luật".

Nói về việc kiểm duyệt phim hiện nay, đạo diễn Vượng râu chia sẻ: "Việc tiền kiểm hay hậu kiểm cũng chỉ hướng đến mục đích là sẽ có những bộ phim hay, đi đúng chủ trương của Đảng và Nhà nước. Theo tôi, nếu là phim điện ảnh chiếu rạp thì Cục Điện ảnh phụ trách, khi có phim mới chuẩn bị phát hành, các nhà đầu tư sẽ gửi phim đến Hội đồng duyệt phim của Cục để các nhà chuyên môn thẩm định xem phim có đủ tiêu chí để chiếu hay không. Nếu vi phạm những quy định ở Việt Nam thì sẽ "tuýt còi" ngay.

Nếu là phim truyền hình thì các Giám đốc Đài truyền hình sẽ chịu trách nhiệm trước pháp luật về nội dung của phim. Văn hoá cần sáng tạo nhưng sáng tạo trong khuôn khổ. Các phim nhập khẩu từ nước ngoài thì cần một Hội đồng duyệt phim tiền kiểm trước khi ra rạp thì mới tránh được sai sót".

Trước đó, nhiều tác phẩm quốc tế có chứa hình ảnh "đường lưỡi bò" từng bị cơ quan chức năng xử lý. Tháng 12/2019, Bộ VH,TT&DL phạt hành chính nhà phát hành CGV 170 triệu đồng vì Abominable (Everest: Người tuyết bé nhỏ) - phim hoạt hình có cảnh bản đồ "đường lưỡi bò".

Đầu tháng 7/2021, Netflix Việt Nam gỡ 6 tập Pine Gap - series gián điệp - sau khi cơ quan chức năng phát hiện phim có hình ảnh phi pháp. Tháng 7/2020, phim Gửi thời thanh xuân ấm áp của chúng ta (Put your head on my shoulder) bị phát hiện có hình ảnh bản đồ "đường lưỡi bò" trên biển Đông. Sau khi Cục Phát thanh, truyền hình và thông tin điện tử, Bộ Thông tin và truyền thông yêu cầu rà soát, gỡ bỏ những thông tin sai lệch về chủ quyền Việt Nam, Netflix cắt cảnh có hình ảnh vi phạm. Tháng 8/2020, phim Bà ngoại trưởng (Madam Secretary) cũng bị cấm chiếu vì vi phạm tương tự.