4 góc khuất trong đấu giá đất khiến giấc mơ an cư ngày càng xa vời

Trong phiên thảo luận về kinh tế - xã hội tại Quốc hội sáng 1/6, đại biểu Nguyễn Thị Thuỷ (đoàn Bắc Kạn) đã chỉ ra những góc khuất, những tiêu cực trong đấu giá quyền sử dụng đất thời gian qua, với 4 vấn đề nổi cộm.

Vấn đề thứ nhất bà chỉ ra là việc thắng thầu bỏ cọc, móc ngoặc dìm giá và cảnh báo nguy cơ rút ruột ngân hàng, tài sản Nhà nước.

“Việc thắng thầu bỏ cọc không còn là chuyện hiếm trong đấu giá đất ở nước ta với muôn vàn lý do. Song vừa qua, không ít nhà đầu tư đã lợi dụng chiêu trò này, thắng với mức đấu giá cao chót vót sau đó bỏ cọc nhằm kích giá đất, thổi giá đất để thao túng thị trường, làm lợi cho một nhóm thiểu số”, đại biểu nói.

Theo nữ đại biểu, việc trả giá quá cao rồi bỏ cọc như vừa qua đã dẫn đến nhiều hệ luỵ. Dẫn ví dụ ở Thủ Thiêm, ngay sau cuộc đấu giá đất, nhiều nhà đầu tư đã lập giá trúng thầu, thực chất là giá ảo, để “té nước theo mưa”, đẩy giá đất, giá nhà ở Tp.HCM lên cao để kịp thời bán ra một số lượng lớn nhà, đất mà họ đã mua gom trước đó.

Có những nhà đầu tư còn lợi dụng để nâng giá trị cổ phiếu, trái phiếu của mình. Nguy hiểm hơn là có những người còn lợi dụng đánh võng giá trị tài sản bảo đảm trong các khoản vay ngân hàng mà nếu thực hiện trót lọt là có thể rút ruột các ngân hàng. Đáng lưu ý là việc giá đất bị đẩy lên quá cao cùng với giá ảo sẽ khiến cho giấc mơ an cư của những người có thu nhập thấp ngày càng trở nên xa vời.

Thứ hai là tình trạng “quân xanh, quân đỏ” để thông đồng dìm giá. Việc bắt tay nhau để dìm giá, mua rẻ tài sản của Nhà nước, nhất là đất đai diễn ra tại nhiều phiên đấu giá. 

Việc thông đồng có thể diễn ra giữa những người tham gia đấu giá với nhau, gọi là “quân xanh, quân đỏ” để lót đường cho một nhà đầu tư đã định sẵn trúng với giá rẻ. Giá thị thực của nhiều lô đất đã bị “quân xanh, quân đỏ” này dìm xuống.

Ngoài ra, thực tế, việc dìm giá còn có thủ đoạn sử dụng xã hội đen để đe doạ những người tham gia đấu giá khiến cho họ sợ hãi bỏ cuộc, rút hồ sơ. 

Khi đó, cuộc đấu giá thực chất chỉ có một người tham gia, một mình một chợ, còn những người khác chỉ là quân xanh của chúng. Giá của những lô đất này như thế nào là do đối tượng này thao túng và gần như đã được định sẵn, thấp hơn nhiều so với giá thị trường và chỉ cao hơn giá khởi điểm không đáng kể.

“Những thủ đoạn này đã gây ra những thiệt hại rất lớn cho tài sản của Nhà nước chứ không chỉ đơn thuần là những vi phạm về quy định đấu giá, đấu thầu”, bà Thủy nói.

Thứ ba là tình trạng bắt tay ngầm, rút ruột của Nhà nước. Đại biểu Thủy dẫn phản ánh của giới kinh doanh bất động sản cho rằng, sẽ không thể tác động vào cuộc đấu giá nếu không có “tay trong”.

Ở mức độ vi phạm đơn giản thì cũng phải có “tay trong” cung cấp thông tin, tiết lộ thông tin thì mới có thể tổ chức quây thầu, vây thầu để trúng với giá rẻ. Ở mức độ vi phạm nghiêm trọng hơn thì đó là sự cấu kết với những người có thẩm quyền để tạo thành nhóm lợi ích rút ruột của nhà nước trong các phiên đấu giá.

“Gần đây, vụ án ở Hà Nội, các đối tượng đã bắt tay với những người có trách nhiệm để điều chỉnh giá đất rẻ hơn một nửa so với giá ban đầu, từ 500 tỷ đồng xuống còn 300 tỷ đồng. Nếu phi vụ này trót lọt thì Nhà nước sẽ mất gần một nửa tiền. Đến nay, vụ án này đã có 8 bị can bị khởi tố, trong đó có 2 bị can là cán bộ ban quản lý dự án.

Tuy nhiên, dư luận băn khoăn liệu có còn nhiều phi vụ tương tự như vậy chưa bị phát hiện hay không?”, nữ đại biểu đặt vấn đề.

Thứ tư là tình trạng móc ngoặc trong thẩm định giá. Đây là khâu vô cùng quan trọng trong đấu giá đất, tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng pháp luật đã trao cho tổ chức này chức năng quá lớn trong khi cơ chế kiểm soát lại hết sức lỏng lẻo. Đây chính là một trong những nguyên nhân dẫn đến nhiều sai phạm trong thẩm định giá nói chung và thẩm định giá đất nói riêng thời gian qua.

Theo bà Thuỷ, các vụ án được đưa ra xử lý trong thời gian qua cho thấy, cùng là hành vi móc ngoặc giữa các thẩm định viên với tổ chức, cá nhân trong đấu giá nhưng với gói thầu mua sắm trang thiết bị trả bằng ngân sách nhà nước thì giá thẩm định đưa ra trong nhiều trường hợp cao hơn rất nhiều so với giá thực.

“Còn với những lô đất của nhà nước đưa ra đấu giá, trong nhiều trường hợp, giá thẩm định đưa ra lại rất rẻ. Mục đích cuối cùng của những trường hợp đẩy giá hay dìm giá này đều là để rút ruột, gây thiệt hại cho nhà nước và làm lợi cho một nhóm thiểu số”, đại biểuThủy phân tích.

Theo bà Thủy, những chiêu trò trên đã gây ra những hệ luỵ rất lớn với kinh tế - xã hội, do đó cần mạnh tay xử lý. Từ đó, nữ đại biểu kiến nghị Chính phủ cần tăng cường kiểm soát chặt chẽ hơn nữa và tăng cường chỉ đạo thanh tra, kiểm tra thường xuyên hơn đối với hoạt động này.