100.000 quân Nga "nổi trống trận" sát Ukraine, NATO nhìn mà bất lực?

European Defender 2021, cuộc tập trận với nhân sự lên đến 28.000 người của NATO  được cho là một màn thị uy về khả năng răn đe thông qua sức mạnh. Nhưng trên thực tế, màn trình diễn đó chỉ cho thấy sự bất lực của liên minh phương Tây trước đối thủ Nga, Scott Ritter, cựu sĩ quan tình báo Mỹ bình luận trên RT.

Rầm rộ nhưng lỏng lẻo

Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) là liên minh quân sự xuyên Đại Tây Dương gồm 29 thành viên được khai sinh từ thực tế địa chính trị của châu Âu sau Thế chiến II.

Năm ngoái, tổ chức đã quyết định khôi phục lại loại hình tập trận quân sự quy mô lớn, tập trung vào khái niệm phản ứng nhanh giống thời Chiến tranh Lạnh, nhằm ứng phó trước mối đe dọa từ một nước Nga đang trỗi dậy.

Kết quả đã dẫn đến sự ra đời của European Defender 2020, được coi như màn tập dượt lớn nhất của các lực lượng từ Mỹ đến châu Âu kể từ sau cuộc tập trận REFORGER vào những năm 1980.

Thật không may cho NATO, European Defender năm trước phải đối mặt với dịch bệnh Covid 19, nhiều binh sĩ dự kiến ​​tham gia phải ở lại doanh trại, trong khi kế hoạch huấn luyện cũng phải giảm về phạm vi và quy mô.

Chính vì vậy, sự chú ý đã tập trung vào European Defender 21 năm nay, khi NATO tuyên bố đây sẽ cuộc tập trận thường niên để đảm bảo sự sẵn sàng của liên minh.

European Defender 21 có tổng thành phần lực lượng được lên kế hoạch là 30.000 người đến từ 27 quốc gia, hai trong số đó là Gruzia và Ukraine không phải thành viên NATO, giảm so với 37.000 người được lên kế hoạch cho European Defender 20. Bù lại, tập trận năm nay sẽ tăng về quy mô với sáu sự kiện lớn, diễn ra tại 30 khu vực huấn luyện ở 12 quốc gia.  

Mục đích trọng yếu của European Defender 21 là để NATO chứng tỏ khả năng duy trì "thế trận răn đe" ở Bắc Âu (tức Ba Lan và Baltic) trong khi linh hoạt chuyển quân đồng thời sang các khu vực khác ở châu Âu.

Một trong những hoạt động cốt lõi của European Defender 21 liên quan đến quá trình chuyển thiết bị quân sự từ tàu vào Albania qua cảng Durres, sau đó được vận chuyển đến các khu vực đào tạo ở Macedonia, Croatia, Bosnia và Hungary.

Tuy nhiên, cây bút Ritter cho rằng, thiết lập như vậy chỉ “ấn tượng trên giấy”, không nên đặt nhiều kỳ vọng.

Albania là một thành viên mới và cảng Durres đã không được sử dụng để hạ tải thiết bị quân sự kể từ Thế chiến II. Kết nối đường bộ, đường sắt giữa Albania và các nước láng giềng chưa được kiểm nghiệm và phần lớn không phù hợp cho việc vận chuyển và duy trì các đội hình quân sự lớn.

Theo kế hoạch, hoạt động ở Durres chỉ đóng vai trò chuyển tiếp thiết bị cho cuộc tập trận khác cùng khuôn khổ có tên Steadfast Defender, tập trung vào mục tiêu cơ động lực lượng xuyên Đại Tây Dương cho châu Âu, qua đó chứng tỏ khả năng phản ứng nhanh của NATO trước bất kỳ hành động tiềm tàng nào của Nga.

Bất lực trước Nga

Mặc dù không nên dự đoán thất bại khi sự việc chưa xảy ra, nhưng cây bút Ritter tin rằng tập trận Steadfast Defender sẽ gặp khó khăn ngay từ việc đưa lực lượng đến các khu vực huấn luyện chỉ định và duy trì các hoạt động theo kế hoạch.

Ritter cho rằng, hầu như không có khả năng tương tác giữa các lực lượng Mỹ đang được triển khai và các nước chủ nhà NATO. Trong khi các bài tập REFORGER năm xưa duy trì nhịp độ hoạt động cao trong suốt các giai đoạn, các bài tập của Steadfast Defender triển khai theo kiểu rề rà, “vừa đi vừa mò”, khi những nước tham gia sẽ tự học vai trò tương ứng và quen dần theo thời gian.

Với tính chất “nhập môn” Steadfast Defender, các nước NATO tham gia sẽ may mắn trải qua giai đoạn "mò mẫm" mà không gặp phải tổn thương nhiều. Nhưng nếu Steadfast Defender được triển khai trong thời điểm khủng hoảng, NATO gần như sẽ bị vô hiệu hóa tính chiến đấu trước cả khi giao tranh với kẻ thù.

Một trong những mục đích đằng sau huấn luyện là xác định những thiếu sót trong hoạt động và khắc phục chúng theo thời gian. Về khía cạnh này, cả European Defender 21 and Steadfast Defender đều là những bài tập có giá trị.

Nhưng một cuộc tập trận mang tính chất “vừa đi vừa mò” như vậy không phù hợp để quảng bá như thể NATO đang có biện pháp răn đe hiệu quả, bắn tín hiệu cho Nga rằng bất kỳ hành động gây hấn nào sẽ vấp phải các lực lượng chiến đấu có đủ khả năng bảo vệ lãnh thổ và lợi ích của NATO.

Trên thực tế, trọng tâm của European Defender 21 là khu vực phía Tây Balkan, ý định rõ ràng của NATO khi tiến hành các cuộc tập trận này là nhằm tăng cường sức mạnh quân sự khi đối mặt với việc Nga liên tục triển khai quân đội sát biên giới với Ukraine.

Tại đây, Nga đã có thể huy động hơn 100.000 binh sĩ sẵn sàng chiến đấu từ hai cánh quân chỉ trong vài ngày. NATO đơn giản là không có phản ứng khả thi đối với khả năng như vậy.

Hơn nữa, các cuộc tập trận như European Defender 21 không mang lại một tuyên bố răn đe nhằm đe dọa Nga, mà là một lời nhắc nhở về sự bất lực của NATO trước khả năng quân sự ấn tượng của Nga. Mấu chốt đáng lưu tâm hơn, nếu cố tình thúc đẩy xô xát, NATO không có khả năng bảo vệ chính mình - cây bút Ritter kết luận.